Khoảng 100 năm trước, New York có hơn 43km đường ống khí nén chạy ngầm dưới lòng thành phố, giúp vận chuyển thư tín nhanh chóng bất chấp thời tiết.
Nhiều phương thức vận chuyển hàng hóa, thư từ độc đáo đã xuất hiện trong suốt lịch sử loài người, hướng tới sự nhanh chóng và tiện lợi. Hệ thống ống khí nén ngầm là một trong những phương pháp thú vị nhất xuất hiện ở thành phố New York hơn một thế kỷ trước, Smithsonian đưa tin hôm 22/12.
Hệ thống đường ống thư ngừng hoạt động vào những năm 1950. (Ảnh: USPS).
Hệ thống này được sử dụng để vận chuyển thư đến các tòa nhà khác nhau trong thành phố thông qua mạng lưới đường ống ngầm. Lực nén khí hoặc lực chân không đẩy hoặc kéo các thùng chứa hình trụ chuyển động với tốc độ lên tới 56km/h. Những công nhân vận hành hệ thống này có biệt danh là người điều khiển tên lửa.
Vào ngày 7 tháng 10 năm 1897, Bưu điện Hoa Kỳ (USPS) đã hoàn thành cuộc thử nghiệm đầu tiên với hệ thống ống khí nén của Thành phố New York. Hộp thư đầu tiên mất 3 phút để thực hiện hành trình dài gần 2.300 mét từ tòa nhà bưu điện chính đến Sở giao dịch sản xuất New York. Chiếc hộp chứa một cuốn Kinh thánh được bọc trong lá cờ Mỹ, các bản sao Hiến pháp Hoa Kỳ và bài diễn văn nhậm chức của Tổng thống William McKinley. Hệ thống dần dần phát triển, cuối cùng trải dài hơn 43km, vận chuyển hàng triệu lá thư qua Manhattan và Brooklyn mỗi ngày.
Đến năm 1915, nước Mỹ có nhiều thành phố lớn lắp đặt hệ thống ống khí nén như Philadelphia, Boston, Chicago, St. Louis, theo Bảo tàng Bưu điện Quốc gia Smithsonian. Trên thực tế, Philadelphia được cho là nơi khai sinh ra hệ thống này. Đường ống được lắp đặt ở đây vào năm 1893 để giúp vận chuyển thư giữa các bưu điện. Cuối cùng, tổng cộng khoảng 90 km đường ống tồn tại dưới lòng đất ở Hoa Kỳ.
Theo Bảo tàng Bưu điện, một tuyến đường thư mất 40 phút ở New York đã giảm xuống còn 7 phút nhờ hệ thống ống khí nén. Hệ thống này cũng rất hữu ích trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt. Tờ New York Times viết : “Các đường phố ở New York gần như không thể đi lại được. Nhưng các doanh nghiệp ở New York vẫn nhận được thư quan trọng đúng hạn. Ống khí nén đã giúp vận chuyển thư” . Đường ống này thậm chí còn được cho là đã vận chuyển thành công một con mèo sống.
Các thùng chứa hình trụ dùng cho ống dẫn khí nén ở thành phố New York vào cuối những năm 1940 và đầu những năm 1950. (Ảnh: Bảo tàng Bưu điện Quốc gia Smithsonian)
Có tới 200.000 lá thư được vận chuyển qua các đường ống mỗi giờ. Mỗi tuyến có hai ống – một để gửi và một để nhận. Chúng nằm ở độ sâu 1 – 4 m dưới lòng đất, một số chạy qua các đường hầm tàu điện ngầm. Đường ống được bôi trơn bằng dầu để vận chuyển hộp thư bằng thép dễ dàng. Thùng dài 60cm, được bọc nỉ và da ở 2 đầu đảm bảo độ kín khít.
Bảo tàng Bưu điện cho biết hệ thống thư tín đã đóng cửa trong Thế chiến thứ nhất để tài trợ cho nỗ lực chiến tranh. Sau đó, chỉ có New York và Boston khôi phục dịch vụ. Tuy nhiên, lượng thư ngày càng tăng, chi phí vận hành cao và sự phát triển của các thành phố khiến hệ thống này không còn thực tế nữa. Đến những năm 1950, hệ thống khí nén đã ngừng hoạt động.
Ngày nay, hầu hết các đường ống đều nằm im dưới đường phố New York. Một phần hệ thống đường ống của thành phố vẫn được bảo tồn tại Bưu điện Chelsea cũ. Nhiều đường ống đã bị đào lên và phá hủy trong những thập kỷ trước. Năm 2001, các chuyên gia đã cố gắng lắp đặt cáp quang trong đường ống nhưng không thành công. Hệ thống này hiện chỉ tồn tại như một phần lịch sử của thành phố , một di tích của công nghệ mà nhiều người tin rằng vào đầu thế kỷ 20 sẽ là một phần nền tảng cho tương lai.
- Vì sao diều ăn rắn thường được gọi là “chim thư ký”?
- Vì sao tàu du lịch lớn nhất thế giới được mệnh danh là “gã khổng lồ ô nhiễm”?
- Kỷ lục về trí nhớ tốt nhất hành tinh không còn thuộc về cá heo