Đông chí là ngày có thời gian ban đêm dài nhất trong năm ở Bắc bán cầu và là ngày có thời gian ban đêm ngắn nhất ở Nam bán cầu.
Nguồn gốc của ngày đông chí
Do vị trí địa lý cũng như sự giao thoa văn hóa qua các năm, ngày Đông chí của Việt Nam giống với ngày Đông chí của Trung Quốc, đều có nguồn gốc từ lịch nông nghiệp (hay Âm lịch).
Dựa vào sự vận hành của Mặt Trời, Mặt Trăng và các vì sao trên bầu trời kết hợp với quy luật Âm Dương, người xưa nhận ra rằng trong một năm chúng ta có 4 mùa: Xuân, Hạ, Thu, Đông. Mỗi mùa bao gồm 6 tiết khí, tổng cộng có 24 tiết khí trong một năm, trong đó 8 tiết khí chính là: Lập xuân, Xuân phân, Lập hạ, Hạ chí, Lập thu, Thu phân, Lập đông và Đông chí.
Tám thời kỳ này được sinh ra theo lịch cổ của Trung Quốc và tên của chúng tượng trưng cho sự bắt đầu và kết thúc của một mùa. Đông chí (hay Đông chí) là khoảng thời gian cuối cùng trong năm và Đông chí là cột mốc quan trọng trong khoảng thời gian cuối năm giúp người Trung Quốc xác định ngày Tết Nguyên Đán của năm sau.
Theo Thiên văn học phương Tây, ngày này đánh dấu sự bắt đầu của mùa đông ở bán cầu bắc và bắt đầu mùa hè ở bán cầu nam. Theo quan điểm phương Đông, Đông chí là ngày giữa mùa đông, chữ Chi (至) trong Đông chí (冬至) có nghĩa là đạt đến cực điểm. Vào ngày này, Mặt trời sẽ ở điểm cao nhất phía Nam trên bầu trời vào buổi trưa, sau đó từ từ quay trở lại phía Bắc.
Đông chí là ngày có thời gian ban đêm dài nhất trong năm ở Bắc bán cầu và là ngày có thời gian ban đêm ngắn nhất ở Nam bán cầu.
Khi nào là ngày đông chí năm 2023?
Ngày đông chí là ngày đầu tiên của ngày đông chí. Giai đoạn thời tiết này thường bắt đầu vào khoảng ngày 21 – 22 tháng Chạp dương lịch và kết thúc vào khoảng ngày 5 – 6 tháng Giêng năm sau , trước khi bắt đầu thời kỳ Tiêu Lạnh.
Ngày Đông chí 2023 kéo dài từ thứ sáu ngày 22/12/2023 dương lịch tức là ngày 10/11 âm lịch và kết thúc vào thứ sáu ngày 5/1/2024 dương lịch tức là ngày 24 tháng 11 âm lịch.
Như vậy, ngày đông chí năm nay kéo dài 15 ngày. Ngày đầu tiên là Đông Chí – Thứ Sáu, ngày 22 tháng 12 năm 2023.
Theo thuật ngữ thiên văn phương Tây, đó là thời gian tương ứng với vị trí của hành tinh trên quỹ đạo quanh Mặt trời. Đó là thời điểm kinh độ mặt trời ở Bắc bán cầu là 270 độ, đồng thời cũng là thời điểm bắt đầu mùa đông ở Bắc bán cầu.
Ngày Đông chí có gì đặc biệt?
Trái đất của chúng ta không nằm phẳng mà nghiêng 23,5 độ so với mặt phẳng của Hoàng đạo. Vì vậy vào ngày Đông chí, bán cầu nam Trái đất của chúng ta sẽ nghiêng về phía Mặt trời nhiều nhất.
Ngày Đông chí ở Việt Nam không có gì đặc biệt. Tuy nhiên, nhiều nơi trên thế giới chọn ngày này là ngày lễ hội. Ngày hạ chí xảy ra hai lần một năm, một lần vào mùa hè gọi là ngày hạ chí vào tháng 6 và lần còn lại vào mùa đông gọi là ngày đông chí vào tháng 12. Vào ngày đông chí, Mặt trời ở vị trí cao nhất trên bầu trời. phía nam, vào ngày hạ chí, mặt trời cao nhất ở phía bắc.
Việc xác định ngày đông chí là rất quan trọng. Thực ra ở Việt Nam, ngày Đông chí không có gì đặc biệt nhưng lại là một ngày quan trọng đối với nhiều nước trên thế giới.
Đối với người Trung Quốc
Vì ngày Đông chí được xác định theo văn hóa Trung Hoa cổ đại nên nó có ý nghĩa rất lớn đối với người dân đất nước này cũng như những dân tộc có ảnh hưởng đến văn hóa Trung Quốc cổ đại. Bởi theo quan điểm của người Trung Quốc, ngày Đông chí là một yếu tố rất quan trọng nên các nhà thiên văn học có thể xác định được ngày Tết Nguyên Đán cũng như xác định được tháng nhuận trong âm lịch. Đó là lý do tại sao ý nghĩa của ngày Đông chí rất quan trọng đối với người Trung Quốc.
Hiện nay, người dân Trung Quốc trên khắp thế giới đều coi Tết Đông chí là một ngày lễ truyền thống độc đáo của dân tộc mình. Đây là thời điểm diễn ra những nghi lễ vô cùng quan trọng trong tín ngưỡng truyền thống của người Trung Hoa từ hàng nghìn năm nay.
Trong thời gian này, các lễ hội và phong tục truyền thống được tổ chức, đặc biệt là tục ăn tangyuan . Đây là món chè nước – một món ăn đặc trưng của người Hoa.
Đối với các nước trên thế giới
Truyền thống Việt Nam không có hoạt động đặc biệt nào trong ngày Đông chí. Tuy nhiên, ngày Đông chí cũng là thời điểm rất nhộn nhịp ở các nước trên thế giới. các lễ hội ở nhiều nơi trên thế giới như: Festivus, Kwanzaa, Yalda, Saturnalia, Hanukkah, HumanLight… Đặc biệt là Lễ hội Yule của Wicca. Đây là một trong tám lễ hội Sabbat của người Neopagan trên thế giới hiện nay.
- Lễ hội Yule của người Bắc Âu, Tuton và Celtic : Ở các nước Bắc Âu, Tuton và Celtic, ngày Đông chí là thời điểm diễn ra lễ hội Yule. Đây là dịp mọi người tôn vinh các vị thần như Odin, Thor và Frey trong đêm săn bắn đỉnh cao của họ.
- Lễ hội Yalda của Romania : Người Romania tổ chức lễ hội Yalda vào ngày Đông chí để kỷ niệm việc thoát khỏi bóng tối. Trong lễ hội này, họ thường mặc trang phục gấu và tham gia các hoạt động diễu hành vào ban đêm.
- Lễ hội Saturnalia của người La Mã cổ đại: Lễ hội Saturnalia là một phần quan trọng của văn hóa La Mã cổ đại. Vào ngày này, người ta tôn vinh thần nông nghiệp Sao Thổ vì đã ban cho họ thức ăn. Đây là thời gian để thư giãn, vui chơi và thể hiện lòng biết ơn.
- Lễ Giáng sinh: Lễ Giáng sinh cũng là một ngày lễ lớn được nhiều nước trên thế giới kỷ niệm, trong đó có Việt Nam. Ngoài ý nghĩa ngày Đông chí, người theo đạo Thiên chúa còn tin rằng đây là ngày Chúa Giêsu ra đời. Đó là lý do tại sao những người theo đạo Thiên chúa rất coi trọng lễ hội này.
Đặc điểm của ngày đông chí
Ngày Đông chí được biết đến là ngày có đêm dài nhất trong năm. Tuy nhiên, chỉ có các nước ở Bắc bán cầu cho rằng đêm dài hơn ngày, trong khi ở các nước ở Nam bán cầu, ngày dài hơn đêm.
Đông chí là thời điểm vạn vật nuôi dưỡng sức sống và chuẩn bị cho thời kỳ sinh trưởng, phát triển vào mùa xuân. Đây là thời điểm lạnh nhất trong năm nên động vật, thực vật và con người ở trạng thái suy giảm, ít tiếp xúc với môi trường bên ngoài. Nhiều loài hoạt động ở dạng tiềm ẩn, chờ cơ hội để hoạt động sau này.
Trong ngày đông chí, các cơn gió mậu dịch và các khối không khí đại dương khiến thời tiết thay đổi nhiều, hiếm khi gây mưa lớn nhưng có khi rất khô, có khi còn có hiện tượng oi bức rất khó chịu.
Trong ngày đông chí, gió mậu dịch và khối không khí đại dương sẽ làm thay đổi thời tiết rất nhiều . Tuy không gây tác động nhiều hay mưa nhiều nhưng lại gây ra những cơn mưa ẩm ướt khiến người dân khó chịu.
Ngày đông chí cũng là ngày đánh dấu sự thay đổi thời tiết lớn nhất trong năm. Vì vậy, người dân cần chuẩn bị sức khỏe và sắp xếp lại cuộc sống để thích ứng với những thay đổi này.
Trong ngày đông chí, thời tiết lạnh giá khắc nghiệt sẽ gây bất lợi cho những người mắc các bệnh về hô hấp và xương khớp. Trong thời gian này, bạn nên bổ sung vitamin C để nâng cao sức đề kháng và ăn uống điều độ để bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể.
Người cao tuổi và người mắc các bệnh về xương khớp nên sử dụng thực phẩm chức năng và massage chân để giúp khí huyết lưu thông, ngủ ngon, sâu hơn.
Ngoài ra, trong thời gian này, các gia đình có thể sử dụng máy hút ẩm, máy sấy quần áo để tránh ẩm ướt.
- Ngày hạ chí luôn là thứ ba
- Xuân phân là gì?
- Equinox mùa thu là gì?
