Ý nghĩa của Tết Đoan Ngọ
Tết Đoan Ngọ (ngày mùng 5/5 âm lịch) được coi trọng ở nhiều nước phương Đông. Vào mùng 5 tháng 5, trong mùa hạ – thời điểm sinh vật phát triển mạnh mẽ nhất trong năm.
Theo quan niệm, vào thời điểm này, sâu bọ gây hại đang sinh sôi mạnh mẽ, gây tổn hại cho mùa màng và gây hại đến sức khỏe con người. Vì vậy, từ lâu, con người đã tìm ra cách làm cơm rượu nếp từ sự kết hợp của vị chua từ men và các loại quả chua để tiêu diệt sâu bọ.
Tết Đoan Ngọ, ngày mùng 5 tháng 5, cũng là một ngày quan trọng để người Việt bày tỏ lòng hiếu kính trời đất và tổ tiên, sau đó là sum họp gia đình.
Mâm lễ của Tết Đoan Ngọ mang đậm hương vị mùa hạ: bát cơm rượu, những món ngon từ trái cây tự nhiên chín thơm như vải, mận, đào, sung, dưa hấu, bánh gio mật mía, bánh khảo, kẹo lạc, chè lam ngọt… Thêm vào đó là những bông sen hồng thơm ngát, những miếng trầu tiêm cánh phượng, tạo nên mâm lễ trang trọng, tinh tế và tràn đầy hương vị của mùa hạ.
Điều nên làm trong Tết Đoan Ngọ
Giết sâu bọ bằng cách ăn thức ăn:
Khi thức dậy vào sáng sớm, ngay từ khi trẻ em vừa mới tỉnh giấc, trên giường đã được cho dùng các món ăn như cơm rượu nếp, bánh gio và trái cây như mận, vải… Đặc biệt, trẻ em được bôi hùng hoàng các món ăn này vào thóp đầu, ngực và rốn để tiêu diệt sâu bọ, sau đó mới rửa mặt, mũi và chân tay.
Còn người lớn, khi vừa thức dậy, không đặt chân xuống đất ngay lập tức mà trước tiên họ súc miệng 3 lần để làm sạch sâu bọ, sau đó ăn một quả trứng vịt luộc. Sau khi ăn trứng, họ mới bước chân ra khỏi giường và có thể uống một ít rượu hoặc ăn bát cơm rượu nếp để sâu bọ say, tiếp theo là ăn trái cây để sâu bọ chết.
Chuẩn bị mâm cúng Tết Đoan đầy đủ gồm: Hương, hoa, vàng mã, nước, cơm rượu nếp, các loại trái cây như mận, hồng xiêm, dưa hấu, vải, chuối…, bánh gio, chè hạt sen.
Tắm nước lá: Chuẩn bị nước tắm từ các loại thảo dược như lá mùi, lá tía tô, kinh giới, lá sả, lá tre… Người xưa cho rằng, việc tắm lá thuốc giúp cơ thể thơm tho, khoan khoái dễ chịu, trị được cảm mạo và xua mầm bệnh.
Điều kiêng kỵ ngày Tết Đoan Ngọ
Kiêng để dép lộn xộn: Người xưa cho rằng, giày dép trong tiếng Hán đồng âm với từ “tà”, nếu để lộn xộn, lung tung thì sẽ dễ chiêu dụ tà khí. Vì vậy, mọi người thường để giày dép ngay ngắn, mũi hướng ra ngoài để tránh ảnh hưởng đến đường tài lộc và tình duyên.
Không soi gương sau nửa đêm: Trong truyền thống dân gian, người ta tin rằng vào ngày mùng 5 tháng 5 âm lịch, không nên nhìn vào gương lúc nửa đêm. Thời điểm này được cho là thời gian âm khí hoạt động mạnh mẽ. Nếu nhìn vào gương hoặc chụp ảnh, có thể thu hút những âm khí tiêu cực, gây hại đến sức khỏe và có thể xảy ra những hiện tượng khó lý giải.
Tránh làm rơi hay mất tiền: Theo quan niệm xưa, mất tiền trong ngày Tết Đoan ngọ sẽ khiến bạn rơi mất tài lộc, vì vậy ngày này dù đi đâu cũng nên cẩn thận bảo vệ tài sản và tiền bạc.
Không dừng chân nơi âm u: Vào ngày này, truyền thống dân gian khuyến khích không dừng chân tại những nơi có tầm ảnh hưởng tiêu cực như bệnh viện, nghĩa trang hay nhà tang lễ khi ra khỏi nhà, vì có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Thực tế, những địa điểm này có thể chứa mầm bệnh, tuy nhiên, tình trạng này không chỉ xảy ra duy nhất trong ngày mùng 5 tháng 5.
