Vì sao người Việt Nam có tục cúng cơm, cúng muối?
Việc cúng cơm và muối được lý giải bởi đây là hai loại thực phẩm không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người dân. Nói cách khác, gạo và muối rất quan trọng đối với sự tồn tại của con người. Nó cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể và mang ý nghĩa phong thủy.
Gạo là nguồn lương thực không thể thiếu. Trong dân gian, người ta còn ví gạo là hạt ngọc hay hạt vàng. Trước thềm năm mới, các gia đình nên đổ đầy hũ gạo để cầu mong ấm no, đủ đầy.
Muối là nguồn tài nguyên quý giá do thiên nhiên ban tặng. Muối không chỉ được dùng làm gia vị nấu ăn mà còn có ý nghĩa phong thủy, xua đuổi tà ma, cầu tài lộc, may mắn.
Có nhiều người quan niệm rằng gạo và muối là biểu tượng của sự may mắn, tài lộc và sức khỏe. Dâng hai vật phẩm này là để cầu sức khỏe, may mắn đến với gia đình.
Để tỏ lòng thành kính với người đã khuất, con cháu sẽ dâng lễ vật đầy đủ như tiền vàng, gạo, muối, nước sạch.
Hũ gạo, muối trên bàn thờ mang nhiều ý nghĩa. Đầu tiên là cúng dường chúng sinh. Theo quan niệm của người xưa, cúng cơm, muối cho chúng sinh để cầu mong chúng sinh được ấm no, không làm phiền lòng người thường.
Ngoài ra, cúng gạo, muối còn thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, những bậc tiền nhân đã khai sinh ra nền văn minh lúa nước, giúp hậu thế có cuộc sống ấm no, sung túc.
Cúng gạo, muối còn có ý nghĩa xua tan âm khí, chướng khí, đem lại may mắn.
Nên xử lý gạo và muối như thế nào?
Dù nhà nào cũng cúng gạo, muối nhưng không phải ai cũng biết cách xử lý đúng những vật dụng này sau khi cúng.
Sau khi cúng xong, gia chủ không được vứt gạo, muối bừa bãi, tránh mang điềm xấu vào nhà.
Cách làm phổ biến nhất là vo gạo và muối. Sau khi nghi lễ xong, người hành lễ sẽ lấy gạo và muối rải xung quanh, riêng gạo và muối dùng để cúng chúng sinh; vừa rắc Phật hiệu để tâm hồn chúng sinh được giải thoát.
Cũng có nhà sẽ cất gạo, muối vào một góc nào đó cho đến khi hư thì vứt đi vì theo quan niệm người xưa, gạo, muối sau khi cúng thần linh sẽ mang lại may mắn, tài lộc. Trường hợp này áp dụng đối với gạo, muối cúng tổ tiên trong họ tộc.
Rải muối trước hay vo gạo trước?
Phương pháp rải muối và gạo sẽ thay đổi tùy theo phong tục địa phương. Có nơi rải riêng gạo và muối, có nơi trộn chung hai thứ lại với nhau rồi mới rải. Do đó, thứ tự rải muối và gạo sẽ tùy thuộc vào quan niệm của từng nơi.
Về bài trí, gia chủ nên rải gạo, muối trước sân hoặc trước bàn thờ nếu cúng ngoài trời.
Cách xử lý gạo, muối trong một số nghi lễ cụ thể
Vào mỗi dịp lễ cúng, cách xử lý gạo, muối sẽ có những nguyên tắc riêng.
Gạo và muối dùng trong ngày giỗ
Vào dịp cúng giỗ tổ tiên và những người đã khuất trong gia đình, gạo và muối được bày trực tiếp trên bàn lễ. Vì là vật phẩm dùng để thờ cúng người thân trong nhà nên gia chủ có thể dùng lại số gạo, muối đã cúng hoặc rải ra ngoài sân tùy theo quan niệm của từng nhà.
Gạo và muối dùng trong mâm cúng giao thừa
Cúng giao thừa (hay còn gọi là lễ Trúc Tích) là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Trên mâm lễ, người ta còn cúng cả gạo và muối.
Theo các chuyên gia phong thủy, sau lễ cúng giao thừa, gia chủ nên rắc gạo, muối xung quanh nhà.
Gạo, muối cúng ông Công ông Táo
Đối với gạo, muối cúng ông Công ông Táo, có người cho rằng nên rắc quanh nhà để xua đuổi tà ma.
Tuy nhiên, một số người khác lại cho rằng nên giữ chúng trong nhà để cầu may mắn và những điềm lành.
Vì vậy, mỗi gia đình có thể có sự lựa chọn riêng, chỉ cần thành tâm và tuân theo tín ngưỡng của địa phương.
Gạo, muối dùng trong lễ cúng cô hồn tháng 7 âm lịch
Với lễ cúng cô hồn vào tháng 7 âm lịch, gạo và muối là thứ không thể thiếu.
Gạo và muối sau khi cúng sẽ được trộn với nhau để rải xung quanh. Nên đứng từ trong nhà để phóng, tuyệt đối không ném vào nhà.
Gạo muối cúng Thần Tài
Theo các chuyên gia phong thủy, hũ gạo, hũ muối sau khi cúng Thần Tài nên để trong nhà, đặt ở góc trong cùng của bàn thờ Thần tài, Thổ địa. Khi nó bị ướt hoặc hư hỏng, hãy vứt nó đi.
Nếu là gạo, muối cúng vào ngày vía Thần Tài thì có thể rắc trước cửa nhà với ngụ ý xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, làm ăn thuận lợi.
Cúng gạo, muối trong ngày đầy tháng của bé
Gạo, muối dùng trong lễ đầy tháng của trẻ nên rải ngoài nhà, không để trong nhà. Nhà có cổng thì phải trải ngoài cổng. Vừa rải vừa niệm “Nam Mô A Di Đà Phật, mang điều lành, xua điều dữ. Nam Mô A Di Đà Phật”.
Gạo, muối trong lễ khai trương, động thổ
Cúng xong, trộn gạo với muối rồi rắc ra đường. Điều này mang ý nghĩa buôn may bán đắt, làm ăn phát đạt, động thổ thuận lợi, xây dựng thuận buồm xuôi gió.
* Thông tin mang tính chất tham khảo và chiêm nghiệm.
