Hồ sơ địa chất kỷ Cambri từ nền tảng Dương Tử, một cao nguyên rộng lớn ở miền nam Trung Quốc từng là đáy đại dương cổ đại, đã tiết lộ một nguyên tố hóa học đặc biệt gọi là molypden.
Molypden đại diện cho một loại thảm họa “tận thế” mà con người khó có thể tưởng tượng được: “Sóng thần” khí độc.
Hóa thạch của một số sinh vật kỳ thú kỷ Cambri nghiên cứu từ Trung Quốc cho thấy đã bị hủy diệt bởi một “cơn sóng thần” khí độc – Ảnh: SHUTTERSTOCK/LIVE SCIENCE
Theo Live Science, khoảng 530 triệu năm trước, khi phần lớn sự sống thuộc về đại dương, Trái đất đã trải qua vụ nổ sinh học kỷ Cambri.
Sự kiện này đã sản sinh ra hàng loạt sinh vật huyền bí, có bước tiến hóa nhảy vọt so với các thời kỳ trước. Mặc dù có vẻ ngoài hoàn toàn kỳ lạ nhưng chúng lại là tổ tiên đã đặt nền móng cho hệ động thực vật phong phú trên Trái đất ngày nay.
Tuy nhiên, chỉ 20 triệu năm sau sự kiện đó, ở mốc 510 triệu năm, một cuộc tuyệt chủng hàng loạt bất ngờ xảy ra.
Các nhà khoa học từ lâu đã cố gắng giải thích nguyên nhân dẫn đến sự kiện “ngày tận thế” thảm khốc giết chết 45% sinh vật mới sinh trên khắp các đại dương này. Nhiều lý thuyết đã được đề xuất, bao gồm cả các tác động vũ trụ như siêu tân tinh.
Nhưng molypden trong đá cổ Trung Quốc còn chỉ ra điều gì đó còn kỳ lạ hơn. Molyplen có thể kết hợp với lưu huỳnh để tạo thành các hợp chất không hòa tan, sau đó lắng đọng trong trầm tích.
Vì vậy, sự hiện diện dồi dào của nó có nghĩa là nồng độ hydro sunfua từng rất cao trong nước.
Hydrogen sulfide vốn độc hại đối với cả sinh vật cổ đại và hiện đại. Hợp chất dâng cao này kết hợp với thời kỳ oxy giảm mạnh, tạo ra một “cơn sóng thần” độc hại quét qua các đại dương.
Theo Tiến sĩ Chao Chang, nhà địa hóa học đến từ Đại học Tây Bắc (Tây An – Trung Quốc), hydrogen sulfide có thể gây tử vong cho tất cả động vật biển.
Trái đất thậm chí còn may mắn khi chỉ có 45% loài của nó bị tuyệt chủng trong một sự kiện có thể coi là “ngày tận thế” triệt để.
Nguyên nhân của làn sóng khí độc này vẫn chưa rõ ràng. Nhưng trong một bài báo đăng trên Geophysical Research Letters, các tác giả nghi ngờ rằng một vụ nổ sinh học mạnh đã góp phần gây ra thảm họa.
Sự gia tăng theo cấp số nhân của “dân số” đại dương đã dẫn đến hàng loạt chất hữu cơ từ xác của chúng chìm xuống đáy biển. Quá trình thối rữa trở thành bữa tiệc cho hàng nghìn tỷ vi khuẩn. Chúng nhai sunfat, chuyển nó thành sản phẩm phụ là hydro sunfua và bơm vào nước.
Mặc dù sự sống bùng nổ vào thời điểm đó nhưng hệ thống sinh học nguyên thủy này vẫn chưa hoàn thiện, chưa tạo ra sự bổ sung cho nhau trong vòng đời như cách các sinh vật trên Trái đất cân bằng hệ sinh thái ngày nay.
Thế là một thảm họa xảy ra, giống như một “vết xước”. Tuy tiêu diệt nhiều sinh vật nhưng nó cũng là điều kiện kích thích sự ra đời của một lớp sinh vật mới tiến hóa cao hơn, thích nghi hơn và có khả năng tự cân bằng lẫn nhau hơn.
