Trong thế giới động vật, thị giác thường là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại kẻ săn mồi, đồng thời là giác quan quan trọng để bắt con mồi. Kể từ đó, nhiều loài động vật sử dụng hệ thống thị giác phức tạp để giúp chúng tồn tại trong những môi trường sống cụ thể.
Để sống ở những nơi tối tăm nhất trên Trái đất hoặc di chuyển trên bầu trời, các sinh vật đã tiến hóa những cách đặc biệt và kỳ lạ để giúp chúng nhận thức thế giới xung quanh.
Mắt phản chiếu
Mắt của cá ma sở hữu cơ chế phản chiếu độc đáo giống như một thấu kính (Ảnh: Getty).
Cá ma sống sống sâu dưới đại dương, nơi ánh sáng mặt trời hiếm khi chiếu tới.
Vì vậy, sinh vật này phải sử dụng cấu trúc thị giác như gương và thấu kính để có thể nhìn thấy mọi thứ xung quanh. Đây là loài động vật có xương sống duy nhất được biết đến có đặc điểm này.
Đặc biệt, thấu kính trong mắt chúng được làm từ tinh thể guanine, có thể tập trung để khuếch đại ánh sáng phát ra từ sinh vật phù du và các sinh vật biển phát sáng khác.
Điều kỳ lạ hơn nữa là mắt của loài cá này được chia thành hai phần thông nhau, một phần hướng lên trên, phần còn lại nhìn xuống.
Bằng cách đó, chúng có thể theo dõi con mồi ở góc rộng hơn, cũng như dễ dàng phát hiện những kẻ săn mồi đang ẩn nấp.
Siêu tầm nhìn
Chim săn mồi có thị lực cực tốt, giúp chúng phát hiện con mồi khi bay hàng ngàn mét trên bầu trời. (Ảnh: Getty).
Ở Bắc Mỹ, Châu Âu và một số khu vực Châu Á, đại bàng vàng bay rất cao trên bầu trời với sải cánh dài 2,1 mét. Tuy nhiên, chúng dễ dàng phát hiện con mồi ở khoảng cách vài km.
Để làm được điều này, chúng sở hữu mật độ tế bào thị giác cực cao gọi là tế bào hình que và hình nón nằm bên trong võng mạc.
Tế bào hình que có nhiệm vụ ghi lại hình dạng tổng thể của vật thể, trong khi tế bào hình nón phát hiện màu sắc và chi tiết.
Theo các nghiên cứu, mật độ tế bào hình que và hình nón trong mắt chim săn mồi cao hơn ít nhất 5 lần so với mắt người.
Loài có thị lực tốt nhất trong họ chim là chim ưng. Họ có thể nhìn thấy chính xác một con chuột đồng hoặc một con thỏ chạy dưới lòng đất từ độ cao 2-3 nghìn mét.
Đôi mắt to nhất
Đôi mắt của một con mực khổng lồ tại Bảo tàng Te Papa ở New Zealand. (Ảnh: Getty).
Sở hữu đôi mắt to nhất trong vương quốc động vật chính là loài mực khổng lồ. Những cá thể lớn nhất của loài này có thể dài tới 12 mét và đường kính mắt của chúng có thể lên tới 25 cm.
Loài này sử dụng đôi mắt to của mình để thu được càng nhiều ánh sáng càng tốt từ thế giới tối tăm dưới đáy biển để săn cá và tôm.
Tầm nhìn của chúng còn cho phép phát hiện cá nhà táng đang di chuyển ở khoảng cách 122 mét.
Đây là một trong những kẻ thù chính của mực khổng lồ, chúng thường di chuyển ở những vùng biển sâu có ít hoặc không có ánh sáng mặt trời.
Phát hiện tia cực tím
Tôm bọ ngựa ở Indonesia. (Ảnh: Getty).
Tôm bọ ngựa được biết đến với sức mạnh phi thường và bộ móng vuốt nhanh nhẹn, có thể phá vỡ vỏ ốc chỉ bằng một đòn tấn công.
Họ cũng tự hào về một hệ thống thị giác độc đáo, với đôi mắt có thể xử lý 12 kênh màu, cũng như phát hiện tia cực tím (UV), ánh sáng phân cực, có sóng dao động theo cùng một hướng.
Để so sánh, con người chỉ có thể xử lý ba kênh màu: xanh lam, xanh lục và đỏ. Ngoài ra, mắt người hoàn toàn không thể nhìn thấy ánh sáng phân cực hoặc tia cực tím.
Mắt đổi màu
Một con tuần lộc Bắc Cực đang gặm cỏ trên vùng lãnh nguyên ở Svalbard. (Ảnh: Getty).
Tuần lộc Bắc Cực (tapetum lucidum) là loài động vật có xương sống hiếm hoi có khả năng thay đổi màu mắt theo mùa.
Cụ thể, đôi mắt của chúng chuyển từ màu vàng vào mùa hè sang màu xanh lam vào mùa đông. Điều này nhằm bù đắp cho sự thay đổi mạnh mẽ của ánh sáng mặt trời ở Bắc Cực.
Đôi mắt xanh của chúng nâng cao khả năng phát hiện các bước sóng ánh sáng ngắn hơn hầu hết các loài động vật móng guốc trong mùa đông, khi chúng chỉ có vài giờ ngắn ngủi mỗi ngày để phát hiện ánh sáng mặt trời.
Ngược lại, vào mùa hè, mắt chúng không còn nhu cầu hấp thụ nhiều ánh sáng trong thời gian ngắn và chuyển sang màu vàng.
- Nghiên cứu mới củng cố lý thuyết về cách động vật có được đốm và kiểu dáng
- Tại sao con lười lại… lười biếng? Lý do hóa ra thú vị hơn chúng ta tưởng rất nhiều
- Loài cá độc đáo quý như nhân sâm, thần tiên chỉ có ở Hoàng Liên Sơn: Bị bắt vì “say”
