Thờ cúng tổ tiên là một nét đẹp văn hóa của người Việt xưa và nay. Bàn thờ tổ tiên là một phần không thể thiếu trong mỗi gia đình, không phân biệt giàu nghèo hay địa vị xã hội. Khi cúng, ngoài hoa quả, hương đèn, mâm cơm mặn là lễ vật không thể thiếu.
Tại sao cúng cơm mặn trên bàn thờ?
Cơm muối và 2 thứ không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày của người Việt Nam. Ngoài tác dụng cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể, gạo muối còn mang ý nghĩa phong thủy.
Trong dân gian, người ta còn ví gạo là hạt ngọc hay hạt vàng. Trước thềm năm mới, các gia đình nên đổ đầy hũ gạo để cầu mong ấm no, đủ đầy. Muối là nguồn tài nguyên quý giá do thiên nhiên ban tặng. Muối có ý nghĩa phong thủy, xua đuổi tà ma, cầu tài lộc, may mắn.
Vì vậy, để tỏ lòng thành kính với người đã khuất, con cháu sẽ dâng lễ vật đầy đủ như tiền vàng, gạo, muối, nước sạch.
Nên xử lý gạo và muối như thế nào?
Dù đã cúng cơm mặn trên bàn thờ nhưng sau khi cúng xong không phải ai cũng biết cách xử lý sao cho đúng. Vì vậy, nhiều người sau khi cúng xong đã vứt muối bừa bãi, nhưng điều này lại mang đến những điều xui xẻo cho gia chủ.
Sau khi nghi lễ xong, người hành lễ sẽ lấy gạo và muối rải xung quanh, riêng gạo và muối dùng để cúng chúng sinh; vừa rắc Phật hiệu để tâm hồn chúng sinh được giải thoát.
Cũng có nhà sẽ cất gạo, muối vào một góc nào đó cho đến khi hư thì vứt đi vì theo quan niệm người xưa, gạo, muối sau khi cúng thần linh sẽ mang lại may mắn, tài lộc. Trường hợp này áp dụng đối với gạo, muối cúng tổ tiên trong họ tộc.
Rải muối trước hay vo gạo trước?
Phương pháp rải muối và gạo sẽ thay đổi tùy theo phong tục địa phương. Có nơi rải riêng gạo và muối, có nơi trộn chung hai thứ lại với nhau rồi mới rải. Do đó, thứ tự rải muối và gạo sẽ tùy thuộc vào quan niệm của mỗi nơi.
Về bài trí, gia chủ nên rải gạo, muối trước sân hoặc trước bàn thờ nếu cúng ngoài trời.
Gạo và muối dùng trong ngày giỗ
Vào dịp cúng giỗ tổ tiên và những người đã khuất trong gia đình, gạo và muối được bày trực tiếp trên bàn lễ. Vì là vật phẩm dùng để thờ cúng người thân trong nhà nên gia chủ có thể dùng lại số gạo, muối đã cúng hoặc rải ra ngoài sân tùy theo quan niệm của mỗi nhà.
Gạo và muối dùng trong mâm cúng giao thừa
Cúng giao thừa (hay còn gọi là lễ Trúc Tích) là một trong những nghi lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam. Trên mâm lễ, người ta còn cúng cả gạo và muối.
Theo các chuyên gia phong thủy, sau lễ cúng giao thừa, gia chủ nên rắc gạo, muối xung quanh nhà.
Gạo, muối cúng ông Công, ông Táo
Đối với gạo, muối cúng ông Công ông Táo, có người cho rằng nên rắc quanh nhà để xua đuổi tà ma. Có người cho rằng, nên để muối gạo để cầu may, điềm lành. Vì vậy, mỗi gia đình có thể có sự lựa chọn riêng, chỉ cần thành tâm và tuân theo tín ngưỡng của địa phương.
Gạo, muối dùng trong lễ cúng cô hồn tháng 7 âm lịch
Với lễ cúng cô hồn vào tháng 7 âm lịch, gạo và muối là thứ không thể thiếu. Gạo và muối sau khi cúng sẽ được trộn với nhau để rải xung quanh. Nên đứng ngoài nhà, tuyệt đối không phóng vào nhà
Gạo muối cúng Thần Tài
Theo các chuyên gia phong thủy, hũ gạo, hũ muối sau khi cúng Thần Tài nên để trong nhà, đặt ở góc trong cùng của bàn thờ Thần tài, Thổ địa. Khi nó bị ướt hoặc hư hỏng, hãy vứt nó đi.
Nếu là gạo, muối cúng vào ngày vía Thần Tài thì có thể rắc trước cửa nhà với ngụ ý xua đuổi tà ma, mang lại may mắn, làm ăn thuận lợi.
Cúng gạo, muối trong ngày đầy tháng của bé
Gạo, muối dùng trong lễ đầy tháng của trẻ nên rải ngoài nhà, không để trong nhà. Nhà có cổng thì phải trải ngoài cổng. Vừa rải vừa niệm “Nam Mô A Di Đà Phật, mang điều lành, xua điều dữ. Nam Mô A Di Đà Phật”.
Gạo, muối trong lễ khai trương, động thổ
Cúng xong, trộn gạo với muối rồi rắc ra đường. Điều này mang ý nghĩa buôn may bán đắt, làm ăn phát đạt, động thổ thuận lợi, xây dựng thuận buồm xuôi gió.
