Các nhà khoa học đưa ra lời giải thích mới cho những miệng hố phát nổ khổng lồ dường như xuất hiện ngẫu nhiên ở vùng đất đóng băng vĩnh cửu ở Siberia.
Những miệng hố kỳ lạ xuất hiện lần đầu tiên vào năm 2012 tại một vùng hẻo lánh ở Siberia là vấn đề khiến các nhà nghiên cứu bối rối. Chúng có thể rất lớn với chiều rộng gần 20m và độ sâu gần 49m, thổi bay những khối đất đá lớn ra xa hàng trăm mét. Một số báo cáo cho biết vụ nổ có thể được nghe thấy từ khoảng cách 96,6 km. Hiện tại, các nhà khoa học tin rằng khí nóng tự nhiên rò rỉ từ nguồn dự trữ dưới lòng đất có thể là thủ phạm gây ra vụ nổ, Business Insider đưa tin vào ngày 15 tháng 1. Phát hiện này có thể giải thích tại sao các miệng hố chỉ xuất hiện ở những khu vực cụ thể của Siberia.
Một thành viên đoàn thám hiểm đứng ở rìa miệng hố nổ mới hình thành trên Bán đảo Yamal. (Ảnh: Reuters).
Khu vực này nổi tiếng với trữ lượng khí đốt tự nhiên khổng lồ dưới lòng đất , theo trưởng nhóm nghiên cứu Helge Hellevang, giáo sư khoa học địa chất môi trường tại Đại học Oslo ở Na Uy. Đất đóng băng vĩnh cửu giữ lại nhiều chất hữu cơ. Khi nhiệt độ tăng lên, đất tan băng, khiến lớp phủ phân hủy. Quá trình đó giải phóng khí metan.
Vì vậy, các nhà khoa học suy đoán rằng khí metan rò rỉ từ đất đóng băng là nguyên nhân đằng sau vụ nổ miệng núi lửa. Đây cũng là quá trình dẫn đến thermokarst , hồ xuất hiện ở những khu vực có mặt đất đóng băng tan chảy kèm theo bong bóng khí metan dễ cháy. Nhưng điều này không giải thích được tại sao miệng núi lửa lại phát nổ cục bộ như vậy. Cho đến nay, các nhà nghiên cứu mới chỉ xác định được 8 miệng hố, tất cả đều nằm ở khu vực cụ thể của bán đảo Yamal và Gydan ở phía tây Siberia ở miền bắc nước Nga. Ngược lại, các hồ nhiệt điện có ở nhiều khu vực khác nhau, bao gồm cả Canada.
Hellevang và các đồng nghiệp đưa ra giả thuyết rằng khí nóng rò rỉ qua một số đứt gãy địa chất, tích tụ bên dưới lớp đất đóng băng, làm nóng lớp đất đóng băng từ bên dưới. Cột không khí nóng góp phần làm tan băng đất đóng băng, khiến nó yếu đi và dễ sụp đổ hơn. Theo Hellenvang, một vụ nổ chỉ có thể xảy ra nếu mặt đất đóng băng đủ mỏng và yếu để có thể vỡ ra.
Đồng thời, nhiệt độ tăng làm tan chảy lớp đất đóng băng trên cùng. Điều này tạo điều kiện hoàn hảo để khí thoát ra đột ngột, gây ra vụ nổ hoặc cơ chế bị sập dưới áp suất. Quá trình tạo ra miệng hố. Khu vực phía tây Siberia có nhiều trữ lượng khí đốt, phù hợp với giả thuyết của Hellevang et al.
Theo mô hình của nhóm nghiên cứu, nhiều miệng hố có thể xuất hiện và biến mất khi nước và đất gần đó lấp đầy các khoảng trống. “Đây là một khu vực rất xa xôi nên chúng tôi không biết con số thực tế. Nếu bạn nhìn vào hình ảnh vệ tinh của bán đảo Yamal, có hàng ngàn vết lõm đĩa tròn này. Hầu hết hoặc tất cả đều có thể là thermokarst, nhưng chúng cũng có thể là những miệng hố hình thành trước đó”, Hellenvang nói.
- Phát hiện 4 miệng hố khổng lồ ở “tận cùng thế giới”
- Miệng núi lửa khổng lồ bí ẩn ở Siberia
- Miệng núi lửa bí ẩn ở Siberia chứa tòa nhà 25 tầng
