Nhận được 5 gam hạt giống lúa IR36 gửi qua đường bưu điện từ Giáo sư Gurdev Singh Khush, Giáo sư Võ Tòng Xuân nghiên cứu đánh bại “rầy nâu” phá hoại mùa màng.
Trong buổi lễ vinh danh tối 20/12 tại Hà Nội, Nhà giáo Nhân dân, Giáo sư Tiến sĩ Võ Tòng Xuân (83 tuổi) đã xúc động khi Hội đồng Giải thưởng Khoa học Công nghệ Toàn cầu VinFuture công bố tên ông ở hạng mục Giải Đặc biệt. cho các nhà khoa học từ các nước đang phát triển. Ông là nhà khoa học Việt Nam đầu tiên được trao giải thưởng VinFuture. Cùng với Giáo sư Gurdev Singh Khush (người Mỹ gốc Ấn), hai nhà khoa học đã chia sẻ giải thưởng trị giá 500.000 USD, tôn vinh những đóng góp quan trọng trong việc phát minh và phổ biến nhiều giống lúa kháng bệnh, năng suất cao. góp phần tăng cường an ninh lương thực toàn cầu.
Trong cuộc cách mạng nông nghiệp, Giáo sư Xuân đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến giống IR36 đến những vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long và phối hợp với nông dân áp dụng kỹ thuật cấy ghép. ghép tiên tiến. Nhờ những sáng kiến này, ông đã mở rộng được các giống lúa chất lượng và tăng sản lượng lúa gạo với chi phí thấp hơn mà không sử dụng hóa chất độc hại.
Ông nhấn mạnh, việc hỗ trợ ứng dụng giống lúa mới đã giúp đa dạng hóa hoạt động sản xuất nông nghiệp ở ĐBSCL. “Những nỗ lực đó đã giúp tăng năng suất lúa gạo và cải thiện sinh kế của nông dân. Qua đó, góp phần đưa Việt Nam vươn lên trở thành một trong ba nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới”. “ , anh nói trên sân khấu nhận giải.
Giáo sư. Tiến sĩ Võ Tòng Xuân (phải) và Giáo sư Gurdev Singh Khush nhận giải thưởng. (Ảnh: Giang Huy)
Đó là năm 1976, một năm sau khi nhận bằng “Tiến sĩ nông học” ở Nhật Bản (tương đương tiến sĩ), ông trở về nước với mong muốn đào tạo đội ngũ kỹ sư nông nghiệp tại Đại học Cần Thơ. Khi đó, nông dân vùng ĐBSCL khốn khổ vì hầu hết các giống lúa cao sản IR 26 và IR 30 đều bị rầy nâu phá hoại . “Phó giáo sư Nguyễn Văn Huỳnh và tôi đến Tân Châu, An Giang xác định các giống đều được ăn ồ ạt. Đây là loại rầy nâu mới”, ông nhớ lại.
Trước tình thế cấp bách, Giáo sư Xuân đã liên hệ với Viện Nghiên cứu lúa gạo quốc tế (IRRI) ở Philippines để nhờ giúp đỡ. Hai tuần sau, anh nhận được 4 phong bì gửi qua đường bưu điện từ Tiến sĩ Gurdev Singh Khush, người được mệnh danh là “thầy phù thủy gạo”. Từ mỗi bì chứa 5 gam hạt gồm IR32, 24,36 và 38 , Giáo sư Xuân đã nhân giống được 4 giống lúa mới kháng rầy và chọn IR36 là tốt nhất. Để cứu nông dân, cách duy nhất là tìm cách nhân giống càng nhanh càng tốt.
Anh liền bắt tay vào thử nghiệm, và sau một thời gian mày mò đã tìm ra phương pháp cấy một thân cây con để bảo quản hạt giống và tăng năng suất. Giáo sư Xuân thuyết phục Ban giám hiệu Đại học Cần Thơ đóng cửa toàn trường trong hai tháng, cử sinh viên xuống giúp nông dân chống “sâu bọ”. Lúc đầu, nhiều người còn ngần ngại vì phương pháp canh tác truyền thống, người ta thường trồng 2-4 cây con. Nhưng khi biết được người đứng đằng sau là giáo sư Võ Tòng Xuân thì họ mới yên tâm làm theo. Ông và các đồng nghiệp đã dạy cho người nông dân ba bài học cơ bản: chuẩn bị cây giống tốt, cày đất cẩn thận và gieo một hạt giống. Cuối cùng, không những dịch rầy nâu chấm dứt mà sau vụ thứ 2, hơn 2 tấn lúa đã được thu hoạch.
Đến những năm 1980, giống lúa IR36 được sử dụng trên toàn cầu với diện tích gieo trồng lên tới 11 triệu ha. Năm 2000, việc phổ biến rộng rãi giống lúa IR36 và các giống lúa khác đã góp phần đáng kể vào việc tăng năng suất lúa, nâng sản lượng lên 600 triệu tấn. Ngoài IR36, IR64 đã được trồng rộng rãi trên 10 triệu ha trong vòng hai thập kỷ kể từ khi đưa ra thị trường, tác động tích cực đến cuộc sống của hàng triệu người trên toàn thế giới. Đến năm 2018, IR64 và các “hậu duệ” của nó được trồng rộng rãi ở nhiều nước, trở thành giống lúa phổ biến nhất ở vùng nhiệt đới châu Á, chứng tỏ tính ưu việt và khả năng thích ứng đặc biệt. họ.
Nhà giáo nhân dân, Giáo sư Tiến sĩ Võ Tòng Xuân. (Ảnh: Văn Lưu).
Trao đổi bên lề với báo chí ngày 17/12, ông cho biết vẫn muốn làm ruộng và đồng hành cùng bà con đưa giống mới về phủ các vùng lúa cao sản. Nhớ về tuổi thơ, giáo sư Xuân cho biết, mỗi lần vào mùa thu hoạch, dì và chú của ông làm nông dân cực kỳ vất vả nên ông quyết tâm học tập thật tốt. Năm 1961, chàng trai trẻ nhận được học bổng du học tại Đại học Nông nghiệp Philippines và tốt nghiệp ngành Hóa nông nghiệp với chuyên ngành mía đường.
Năm 1969, khi Viện Nghiên cứu Lúa gạo Quốc tế (IRRI) được thành lập, ông nộp đơn xin nghiên cứu lúa gạo với hy vọng giúp ích được cho nông dân. Ban đầu, Viện IRRI chỉ đồng ý cho anh tham gia lớp đào tạo kiểm toán viên vì thiếu thư giới thiệu của Chính phủ. Một lần, anh dám phản hồi và sửa “giáo án” của một giảng viên thì bị Giám đốc IRRI “bắt” và thông báo sẽ nhận anh vào làm việc. Tại Viện, ông tiên phong phổ biến các mô hình khuyến nông tại Philippines và đào tạo kỹ thuật trồng lúa năng suất cao.
Sau 10 năm ở Philippines, năm 1971, ông trở về nước theo lời mời của Đại học Cần Thơ, với mong muốn nhanh chóng nhân rộng kiến thức chuyên môn và giúp bà con trồng lúa hiệu quả. Hơn nửa thế kỷ gắn bó với cây lúa, vị giáo sư gốc An Giang đã miệt mài nghiên cứu thử nghiệm và phát triển các giống cây trồng kháng bệnh. Ông cũng tích cực chọn lọc các giống mà Viện lúa gạo quốc tế đang nhân giống để phát triển. Anh và các đồng nghiệp nghiên cứu cố gắng tạo ra những giống ngon, đưa ra các sáng kiến cải thiện cuộc sống và giúp nông dân xuất khẩu gạo để kiếm tiền.
Trong số hàng nghìn học trò được ông truyền đạt kiến thức có kỹ sư Hồ Quang Cua – cha đẻ của giống ST25, người đã đưa giống lúa thơm ngon này đạt đẳng cấp thế giới.
Giáo sư Xuân thừa nhận, mặc dù quy hoạch lúa gạo đã được thiết kế để “sống chung với biến đổi khí hậu” nhưng điều này không bền vững vì nông dân vẫn còn manh mún và thương lái vẫn còn nhỏ lẻ và mang tính săn mồi. Ông đánh giá hướng quan trọng nhất là nông dân phải trở thành nông dân mới, làm việc trên quy mô lớn theo hướng ít sử dụng phân hóa học, thúc đẩy vi sinh và chất hữu cơ thì cây lúa sẽ phát triển tốt. , chống lại sâu bệnh, tránh sử dụng dư lượng thuốc trừ sâu và quản lý khả năng truy xuất nguồn gốc. Bên cạnh đó, cần kết nối nông dân và doanh nghiệp.
Trong ngày nhận giải, cầm chiếc cúp trên tay, Giáo sư Võ Tòng Xuân đã xúc động. Thay mặt người vợ quá cố, các đồng nghiệp, sinh viên Đại học Cần Thơ và hàng triệu nông dân vùng ĐBSCL, ông gửi lời cảm ơn đến hội đồng giải thưởng.
Giáo sư Võ Tòng Xuân là nhà khoa học nông nghiệp hàng đầu Việt Nam. Ông được coi là “cha đẻ” của nhiều giống lúa thơm ngon ở vựa cơm ĐBSCL. Ngoài ra, giáo sư còn là chuyên gia nông nghiệp tại Việt Nam, chuyên hỗ trợ các vấn đề an ninh lương thực cho các nước trong khu vực.
Cuộc cách mạng trong nông nghiệp được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ nỗ lực của GS. Võ Tòng Xuân trong việc phát minh và phổ biến giống lúa kháng bệnh, góp phần tăng cường an ninh lương thực toàn cầu. Ông đóng vai trò quan trọng trong việc phổ biến giống IR36 đến các vùng thường xuyên bị sâu bệnh tấn công ở Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời phối hợp với nông dân áp dụng kỹ thuật cấy ghép tiên tiến.
Nhờ những sáng kiến này, Giáo sư Xuân đã góp phần mở rộng khả năng tiếp cận nguồn giống lúa chất lượng, tăng sản lượng lúa gạo với chi phí thấp hơn mà không sử dụng hóa chất độc hại. Ông được phong tặng danh hiệu Giáo sư Nông học (1980), Anh hùng Lao động (1985) và là đại biểu Quốc hội 3 nhiệm kỳ liên tiếp (II, III, IV). Hiện nay, Giáo sư Võ Tòng Xuân là hiệu trưởng danh dự của Đại học Nam Cần Thơ.
- 5 dự án đoạt giải VinFuture 2023
- Tại sao phụ nữ thời xưa rõ ràng là có khả năng cho con bú nhưng những gia đình giàu có lại thường thuê bảo mẫu để nuôi con?
- “Ca sĩ Opera Đại Dương” giúp con người giao tiếp với người ngoài hành tinh
