Những cây hóa thạch quý hiếm được bảo tồn vì lá của chúng có cấu trúc không giống bất kỳ loài thực vật nào được biết đến cho đến nay, có thể coi là bằng chứng về quá trình tiến hóa của thực vật.
Nghiên cứu mới cho thấy hóa thạch thực vật được bảo tồn đặc biệt thuộc các loài cây bụi kỳ lạ đã được khai quật ở miền đông nam Canada. Những loài thực vật này không giống bất cứ thứ gì mà các nhà khoa học từng thấy và có thể là một ví dụ về một thí nghiệm tiến hóa.
Một mô hình do máy tính tạo ra cho thấy cấu trúc thực vật của Sanfordiaaulis, một loại cây được biết đến từ hóa thạch 350 triệu năm tuổi.
Một trận động đất cách đây 350 triệu năm đã làm đổ cây và chôn vùi chúng trong bùn, để lại dấu vết gần như hoàn hảo về thân và lá của chúng trong lớp trầm tích dưới đáy hồ khi đó. Các nhà địa chất đã phát hiện ra cây hóa thạch đầu tiên khi khai quật một mỏ đá ở New Brunswick vào năm 2017 và kể từ đó đã khai quật được thêm bốn mẫu vật gần giống hệt nhau.
“Chúng tôi rất ngạc nhiên, thật bất thường khi tìm thấy một loài thực vật hóa thạch có kích thước bằng một cái cây nhưng vẫn bảo tồn được những chiếc lá gắn trên thân theo hình vương miện”.
Lá cây được bảo tồn dưới dạng hóa thạch, nhưng mẫu vật này cho thấy tàn tích của tán cây.
Thông thường, chỉ có thân cây cổ thụ được bảo tồn trong hồ sơ hóa thạch. Tuy nhiên, phát hiện mới cho thấy tán cây dày đặc gồm hơn 250 chiếc lá chen chúc quanh phần đỉnh cao 30 inch (75 cm) của một thân cây khẳng khiu, không phân nhánh cao khoảng 8 feet (2,7 mét). Theo nghiên cứu được công bố hôm thứ Sáu (2/2) trên tạp chí Current Biology, những chiếc lá dài tới 9,8 feet (3 m) và vươn ra khỏi thân cây theo hình “xoắn ốc nén chặt”.
Các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu rằng những cây có tên Sanfordiaaulis có khả năng đã phát triển cấu trúc xoắn ốc này để tối đa hóa lượng ánh sáng mặt trời mà lá thu được để quang hợp. Tầm vóc thấp hơn của chúng cũng cho thấy những cây này là ví dụ sớm nhất về những cây nhỏ hơn mọc dưới những cây cao hơn.
Olivia King, người tham gia phát hiện hóa thạch mới, ngồi cạnh một trong những mẫu vật Sanfordiaaulis.
Gastaldo cho biết việc tái tạo lại những cây này “làm sai lệch nhận thức của chúng ta về cách cây được tổ chức và phát triển” . Ông nói: “Cấu trúc tăng trưởng của chúng tương tự, nhưng khác biệt rõ rệt với hai kiểu cây được tìm thấy ở vùng nhiệt đới ngày nay,” bao gồm một số lượng nhỏ dương xỉ, thực vật hạt trần (cây) có hạt lộ ra ngoài) và thực vật có hoa. Nhưng những cây hiện đại này có ít lá trên ngọn hơn cây dương xỉ và cây cọ từ 15 đến 20 lá, ông nói thêm.
Gastaldo cho biết Sanfordiacaulis có thể nổi bật trong số các loài thực vật thuộc kỷ Carbon (359 triệu đến 299 triệu năm trước) như loài Aloidendron dichotomum , trước đây là Aloe dichotoma và Adansonia baobab ngày nay .
Ông nói: “Chúng tôi coi đây là những điều kỳ lạ so với phần còn lại của thực vật hạt kín (thực vật có hoa). Những điều kỳ lạ như vậy đã tồn tại từ rất lâu trước khi các loài thực vật có hoa xuất hiện trên hành tinh, nhưng chúng ta không có manh mối nào trừ khi một sự kiện rất hiếm xảy ra để bảo tồn tất cả các loài thực vật này”.
Theo nghiên cứu, thực vật rất đa dạng trong kỷ Devon (419 triệu đến 359 triệu năm trước) và kỷ Carbon. Gastaldo cho biết những hóa thạch kỳ lạ này có thể là ví dụ về một thí nghiệm tiến hóa từ thời điểm này. Ông nói : “Sự tiến hóa của vương quốc thực vật thông qua nhiều hình thức thử nghiệm khác nhau đã thành công trong vài triệu năm trở lên, nhưng vẫn chưa tồn tại được trước thử thách của thời gian” .
- Hóa thạch 1,6 tỷ năm tuổi làm rung chuyển lý thuyết về sự sống trên Trái Đất
- Hóa thạch thực vật ăn thịt 40 triệu năm tuổi
- Phát hiện hóa thạch thực vật 240 triệu năm tuổi
