Những bức tượng cổ chìm xuống đáy biển cùng với “thành phố tội lỗi” Baiae của La Mã cổ đại. Ảnh: Scobadiving
Nằm cách Rome khoảng 240km về phía nam, khu nghỉ dưỡng dành cho giới thượng lưu La Mã cổ đại từng nằm giữa Núi Vesuvius và Biển Địa Trung Hải rộng lớn. Vùng đất xa hoa này có tên là Baiae.
Nhiều thế kỷ trước, nơi này gần giống như Las Vegas thời hiện đại, nơi sản sinh ra những bí mật, âm mưu và bê bối.
Nhưng ngày nay, phần lớn Baiae nằm dưới nước, với bộ sưu tập đồ khảm La Mã cổ đại, cột, tượng và các di tích khác chìm dưới biển sâu.
Chính xác thời điểm Baiae được xây dựng vẫn còn là một bí ẩn. Nhưng đến thế kỷ 1 trước Công nguyên, thành phố đã trở thành điểm đến yêu thích của giới thượng lưu La Mã cổ đại. Những người như Julius Caesar, Augustus và Nero đều sở hữu nhà nghỉ ở đó.
Mặc dù nhiều người bị thu hút bởi suối nước nóng tự nhiên và thời tiết mát mẻ của Baiae nhưng nơi đây nhanh chóng mang tiếng là vùng đất có nhiều hành vi “tội lỗi”. Vào năm 56 trước Công nguyên, một nhân vật xã hội nổi tiếng tên là Clodia đã bị kết án trong một phiên tòa xét xử tội sống như một “gái điếm”, một kẻ đã “mồi nhử” giới thượng lưu của thị trấn.
Các nguồn cổ xưa khác mô tả khu nghỉ dưỡng là “bến đỗ cuối cùng”, nơi du khách thực sự bị ném vào “vùng hoang dã”. Nơi này nổi tiếng với những lễ hội nơi mọi người quan hệ tình dục bừa bãi, say xỉn, tiệc tùng hoành tráng và các hình thức đồi trụy khác.
Hình minh họa thành phố nghỉ dưỡng Baiae thời hoàng kim. Ảnh: ATI
Và mặc dù Baiae chủ yếu nhằm mục đích giải trí nhưng thỉnh thoảng vẫn có sự can thiệp của chính trị. Có câu chuyện kể rằng hoàng đế La Mã Caligula từng đến Baiae chỉ để chứng minh quan điểm của mình với một nhà phê bình chính trị.
Theo trang Ancient Origins, nhà chiêm tinh Thrasyllus đã nói với Hoàng đế Caligula rằng ông “có cơ hội trở thành hoàng đế tốt hơn là cưỡi ngựa băng qua Vịnh Baiae”. Tức giận vì điều này, Caligula được cho là đã ra lệnh xây dựng một cây cầu phao dài ba dặm và đi qua nó.
Trong nhiều năm, chỉ những người đủ giàu mới có thể vào Baiae, nhưng tất cả đã thay đổi khi “thành phố tội lỗi” bắt đầu chìm xuống biển.
Thành phố trong lòng biển
Đến thế kỷ thứ 4 CN, một phần đáng kể của Baiae đã bắt đầu chìm xuống biển Địa Trung Hải. Bởi thành phố này không chỉ nằm gần ngọn núi lửa “gù lưng” Vesuvius mà còn gần siêu núi lửa khét tiếng dữ dội Campi Flegrei. Hoạt động của núi lửa, giống như những trận động đất chậm, khiến mực nước biển dâng lên và hạ xuống theo thời gian, và điều này cuối cùng đã đẩy hầu hết các thành phố ven biển xuống nước.
Theo BBC, tàn tích của Baiae đã chìm ở độ sâu 4 đến 10 mét dưới mặt biển và tiếp tục chìm sâu hơn cho đến ngày nay.
Điều thú vị là một số khu vực của Baiae vẫn ở trên mặt đất và những khu vực đó vẫn có mật độ dân cư tương đối đông cho đến thế kỷ thứ 8 CN, khi những kẻ đột kích Hồi giáo cướp phá thành phố. Baiae sau đó hoàn toàn bị bỏ hoang vào những năm 1500, khi một trận dịch sốt rét tàn khốc tấn công khu vực.
Miêu tả Baiae của nghệ sĩ người Anh thế kỷ 19 Samuel Pepys Cockerell. Ảnh: ATI
Trong một thời gian dài, dường như thị trấn tiệc tùng cổ kính này đã bị lãng quên, ngoại trừ việc được nhắc đến trong các văn bản lịch sử và những bức tranh giàu trí tưởng tượng.
Lộ diện qua làn nước
Thỉnh thoảng, các di tích dạt vào bãi biển Baiae vào những năm 1920, nhưng phải đến những năm 1940, khu nghỉ dưỡng ngập nước mới được khám phá lại.
Theo Guardian, Raimondo Baucher, một phi công của lực lượng không quân Ý, đã mô tả việc nhìn thấy một “thị trấn ma kỳ lạ” khi bay thấp trên biển nơi Baiae từng tọa lạc. Bị mê hoặc bởi khung cảnh này, Baucher đã chụp ảnh những cây cột, những bức tường khảm hay thậm chí là vỉa hè mà anh có thể nhìn thấy từ trên trời.
Bức tường khảm dưới nước Baiae.
Trong khu bảo tồn Baiae vẫn còn nhiều tượng cổ.
Enrico Gallochio, nhà khảo cổ học quản lý di tích dưới nước cho biết: “Nước sâu khoảng một mét rưỡi và vì bầu trời và biển ngày hôm đó rất trong xanh nên anh ấy có thể nhìn thấy thứ gì đó bên dưới”.
“Những bức ảnh của Baucher tiết lộ một thế giới mà cho đến thời điểm đó vẫn chưa được biết tới – chỉ có người dân địa phương nghi ngờ rằng có thứ gì đó dưới đáy biển nhưng họ không biết nó là gì.”
Kể từ phát hiện thú vị này, Baiae đã trở thành chủ đề của một số dự án khảo cổ và khai quật. Và ngày nay, khách du lịch có thể mặc bộ đồ lặn và tự mình du hành ngược thời gian.
Địa điểm du lịch hiện đại
Bên cạnh những công trình kiến trúc cổ kính trên đất liền, thế giới dưới nước Baiae hàng năm thu hút một lượng lớn khách du lịch và họ phải có hướng dẫn viên du lịch đi cùng.
Một phần tàn tích của Baiae vẫn còn trên đất liền. Ảnh: Alamy Stock
Khu di tích rộng 437 mẫu Anh được chính thức tuyên bố là khu vực biển được bảo vệ vào năm 2002 để ngăn chặn nạn trộm cắp. Trước thời điểm này, các thợ lặn nghiệp dư thường thực hiện những chuyến đi lẻ tẻ tới thành phố bị chìm và thu thập hiện vật để bán.
Ông Enrico Gallochio giải thích: “Các vụ trộm xảy ra trùng hợp với thời điểm môn lặn biển ngày càng phổ biến. Một số người lấy xá lợi mà không hiểu chúng quý giá đến nhường nào”.
Ngày nay, địa điểm này được bảo vệ tốt hơn bởi camera và đội lặn của cảnh sát.
Đối với những người muốn xem di tích, công viên cung cấp một số chuyến tham quan đến tám địa điểm dưới nước, bao gồm đền thờ thần nước (Nymphaeum) của Hoàng đế Claudio, khu phức hợp spa cổ và các cột của một khu vườn rộng lớn.
Các chuyến tham quan có thể dưới hình thức lặn hoặc lặn với ống thở. Các chuyến đi bằng thuyền đáy kính cũng có thể được bổ sung trong tương lai.
Đáy biển sống động ở Baiae.
Trong khi khách du lịch tận hưởng chuyến du hành ngược thời gian, các nhà khảo cổ tại công viên hy vọng sẽ có thêm nhiều khám phá để giúp ghép lại hiện thực về cuộc sống cổ xưa ở Baiae. Gần đây, một bức tranh khảm “ảo ảnh” 2.000 năm tuổi đã được tìm thấy tại địa điểm này. Các nhà khoa học muốn tìm hiểu, liệu thành phố cổ này có thực sự “tội lỗi” như một số nguồn tin khẳng định?
Nhà nghiên cứu Gallochio xác nhận với The Guardian: “Chúng tôi có dấu vết của những căn phòng sang trọng khổng lồ này, nơi chắc hẳn đã tổ chức các bữa tiệc liên tục”. Bạn có thể tưởng tượng rằng, trong kỳ nghỉ hè, đây là nơi buông thả, nơi giới quý tộc La Mã có thể phát điên.”
Ông Gallochio và những người còn lại trong nhóm rất mong chờ ý tưởng chắp nối những câu chuyện về Baiae lại với nhau. “Tôi luôn cảm thấy xúc động khi tìm thấy thứ gì đó, dù chỉ là một mảnh đá cẩm thạch nhỏ”, anh nói.
