Hiếm có trải nghiệm nào trong đời khiến Zee, ông bố 35 tuổi, sợ hãi đến thế: Anh đã vượt 6.400 km từ quê hương Pakistan đến Anh hơn 10 năm trước, trải qua những tháng ngày vất vả kiếm sống ở đó. Anh, từng bị đe dọa trục xuất. Nhưng ngày 24 tháng 1 năm 2023 đánh dấu một cột mốc rủi ro khác trong cuộc đời anh.
Đó là đêm Zee và các cộng sự của mình, tại nhà kho BHX4 của Amazon ở Coventry (Anh), quyết định đình công để yêu cầu tăng lương. Khác với lần trước, lần này chúng tổ chức bãi công hợp pháp và có kế hoạch tỉ mỉ. Họ phải đối mặt với một hàng ngũ quản lý cấp cao, những người nắm giữ quyền lực quan trọng đối với sự nghiệp của người lao động.
Xét về quy mô, cuộc đình công của Zee không quá lớn: chỉ có anh và khoảng 300 công nhân ca đêm tụ tập. Bất chấp nguy cơ mất việc, họ chính thức bước vào cuộc cạnh tranh với một trong những công ty lớn nhất và giàu có nhất hành tinh. Làn sóng đình công của nhân viên Amazon đã diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới nhưng ở Anh thì đây là lần đầu tiên.
Giờ đây, giữa cuộc khủng hoảng chi phí sinh hoạt của đất nước, Zee và các đồng nghiệp của ông đang mở rộng tham vọng của mình: Lên kế hoạch cho nhiều cuộc đình công hơn và bày tỏ sự bất đồng đối với nhiều tài sản của Amazon hơn. . Cái giá phải trả là rất cao. Nếu thua là mất tất cả, nếu thắng là thể hiện sức mạnh đoàn kết giai cấp công nhân.
Nhân viên Amazon tại Coventry
Môi trường làm việc khắc nghiệt, lương thấp
BHX4 là một trung tâm cung ứng hiện đại của Amazon được khai trương vào năm 2018, được trang bị băng tải dài tới 14 km và diện tích sàn 120.000 mét vuông. Zee bắt đầu làm việc tại đây vào đầu năm 2020.
Khi đại dịch Covid-19 ập đến và kèm theo hàng loạt lệnh phong tỏa cách ly, Amazon đã có một làn sóng tuyển dụng lớn. Tính đến cuối năm 2020, công ty đã tuyển dụng 1.400 nhân viên mỗi ngày, nâng quy mô lực lượng lao động quốc tế lên 1,2 triệu người. Lực lượng lao động dồi dào đã mang lại cho Amazon khoản lợi nhuận khổng lồ trong bối cảnh nhu cầu giao hàng tận nhà tăng cao.
Từ năm 2019 đến 2021, lợi nhuận ròng hàng năm từ hoạt động toàn cầu của công ty tăng gần gấp ba, lên hơn 25 tỷ bảng Anh (761.364 tỷ đồng). Tài sản cá nhân của Jeff Bezos, người sáng lập Amazon tăng lên 57 tỷ bảng Anh (1,7 triệu tỷ VND). Với khối tài sản khổng lồ đó, Bezos đã có thể thưởng thêm 38.000 bảng Anh (1,1 tỷ đồng) cho mỗi công nhân và vẫn lọt top những người giàu nhất hành tinh. Thay vào đó, anh đầu tư vào một tên lửa để đi vào vũ trụ.
Bên trong nhà kho của Amazon ở Dartford
Dù khối lượng công việc nhiều, lương mỗi giờ được tăng thêm 2 bảng Anh (hơn 60.000 đồng), nhưng sự bất mãn cũng theo đó mà nảy sinh. Nhân viên phải đạt chỉ tiêu khó hiểu đặt ra trong ngày và chịu sự giám sát chặt chẽ. Chỉ cần nghỉ tay một giây là bị báo cáo với cấp trên. Mọi thay đổi về giờ làm việc (do ốm đau, gia đình, việc đột xuất) đều được kiểm soát chặt chẽ và cứng nhắc.
Hàng ngày, phần mềm theo dõi năng suất tự động tạo bảng xếp hạng nhân viên theo mức độ hoàn thành chỉ tiêu trong ngày. Khó khăn nằm ở chỗ tất cả các chi tiết của hạn ngạch không được tiết lộ cho nhân viên. Đối với những nhân viên ở gần cuối bảng, họ sẽ bị gắn cờ và có khả năng bị sa thải cao hơn.
Vào năm 2021, Zee sẽ đảm nhận thêm công việc để khắc phục các sự cố liên quan đến hàng hóa hoặc chuỗi cung ứng. Nhờ đó, anh có thêm cơ hội trò chuyện với các đồng nghiệp ở nhiều bộ phận khác. Ngoài ra, anh còn được bầu vào “diễn đàn cộng sự” của Amazon – cầu nối giữa nhân viên và ban lãnh đạo.
Ngoài ra, khi đảm nhận nhiều vị trí hơn, Zee nhận ra rằng sự bất bình đẳng về tiền lương ngày càng trở nên rõ ràng. Vài tháng sau đại dịch, công ty đã lặng lẽ rút khoản tiền thưởng £2 mỗi giờ. Người lao động phải quay trở lại mức lương cũ là 10 bảng Anh (khoảng 304.000 đồng) mỗi giờ trước thuế. Họ buộc phải làm thêm giờ để trang trải cuộc sống, mặc dù 60 giờ một tuần là quá nhiều.
“Tức nước vỡ bờ”
Mùa hè năm 2022, không chỉ ở Coventry mà toàn thể nhân viên Amazon trên toàn nước Anh đã đứng lên phản đối. Trong nhiều tháng, ban quản lý đã cố gắng xoa dịu lực lượng lao động bằng lời hứa tăng lương. Nhưng sau đó, khi biết lương chỉ tăng từ 35 đến 50 xu (10.600 đến 15.200 đồng) một giờ, hàng trăm công nhân phẫn nộ đã tự động bỏ việc, xuống nhà ăn nhân viên. Ngày hôm sau, hàng loạt cuộc biểu tình nổ ra ở Dartford, Chesterfield, Avonmouth, Hemel Hempstead và cả Coventry.
Những người đình công đang nói chuyện với một tài xế xe tải
Trong thời gian gần đây, cuộc chiến giữa Amazon và người lao động càng trở nên căng thẳng hơn. Đồng thời, các nhân viên tại Coventry tiếp tục bỏ phiếu đình công thêm sáu tháng nữa. Hành động của họ đã có một hiệu ứng gợn sóng: Nhiều cuộc bỏ phiếu đình công đã nổ ra tại cơ sở ở Midlands.
Về phần Amazon, họ nói tiền lương và phúc lợi cho người lao động có tính cạnh tranh, đồng thời chỉ ra hai đợt tăng lương quốc gia gần đây, từ 20 và 50 xu (khoảng 6.000 đến hơn 15.200 đồng) mỗi giờ kể từ sau cuộc đình công ở Coventry. Công ty cũng phủ nhận rằng họ giám sát chặt chẽ công nhân hoặc thù địch với các công đoàn.
Amazon tuyên bố: “Nhân viên của chúng tôi nhận được sự hỗ trợ quản lý tận tình, gặp mặt trực tiếp hàng ngày và tiếp cận với nhóm nhân sự. Chúng tôi đánh giá năng suất làm việc dựa trên sự an toàn, kỳ vọng có thể đạt được, khả năng làm việc và ý thức chấp hành các quy định về an toàn. Amazon tôn trọng quyền tham gia công đoàn của nhân viên. Chúng tôi vô cùng tự hào về họ và những gì họ làm hàng ngày. Chúng tôi coi trọng việc tương tác với nhân viên của mình và tôn trọng sự nghiệp của họ.”
Nhưng có vẻ như những lời hứa và cam kết của Amazon chỉ nhằm xoa dịu sự tức giận của công chúng mà không thực sự được áp dụng với nhân viên. Vì vậy, những cuộc biểu tình không hồi kết là một hệ quả tất yếu. Là thành viên “chủ chốt” của làn sóng phản đối, Zee tâm sự: “Tôi không biết hậu quả sẽ ra sao nhưng tất cả những gì chúng tôi muốn là sự an toàn và đúng quy tắc nơi làm việc. Yêu cầu như vậy không phải là vô lý”.
Nguồn: The Guardian
