Vào cuối những năm 70, nhiều hãng hàng không bắt đầu hoạt động ở Bắc Mỹ, tạo ra nhiều sự cạnh tranh trong ngành. Kỷ nguyên của những năm 1980 đến với lạm phát gia tăng, giá dầu tăng vọt và điều kiện kinh tế xấu đi đã thách thức nền kinh tế Mỹ. Trong thời gian đó, American Airlines là một trong những hãng hàng không bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Trước tình hình ngày càng tồi tệ của ngành du lịch và lữ hành Hoa Kỳ, American Airlines đã trải qua một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng và gây ra một khoản lỗ lớn vào năm 1980.
Ý tưởng “tiết kiệm” lúc khó khăn
Để khắc phục tình hình, American Airlines đã đưa ra một chiến lược xoay chuyển tình thế của hãng hàng không về dòng tiền và khả năng sinh lời. Khi đó, hãng hàng không này thua lỗ tới 76 triệu USD nên cần tiền mặt, nhưng lãi suất ngân hàng quá cao. Vì vậy, công ty đã quyết định tung ra dịch vụ vé hạng nhất không giới hạn này dành cho những hành khách giàu có nhất.
Năm 1981, hãng giới thiệu đến khách hàng loại vé AAirpass. Chỉ cần bỏ ra 250.000 USD (tương đương 5,8 tỷ đồng), khách hàng có thể đi bất cứ đâu trên thế giới, vào bất kỳ thời điểm nào trong suốt quãng đời còn lại. Người mua có thể chi thêm 150.000 USD (tương đương 3,5 tỷ đồng) cho người đi cùng.
Năm 1990, giá vé là 600.000 USD (tương đương 14 tỷ đồng) cho hai người. Năm 1993, giá cho chiếc vé này tăng lên 1,01 triệu USD (tương đương 23,7 tỷ đồng) và đến năm 1994, hãng ngừng bán. Tuy nhiên, 28 người đã sở hữu tấm vé với mức giá có một không hai như vậy.
Steve Rothstein, một chủ ngân hàng đầu tư vào thời điểm đó ở Chicago, là một trong những hành khách thường xuyên của American Airlines.
Ông Steve Rothstein. Ảnh: The Guardian
Với số tiền ưu đãi 383.000 USD, Rothstein đã mua cả AAirpass và vé hành khách đi kèm. Đối với American Airlines vào thời điểm đó, năm tài chính này không mấy sáng sủa. Nhưng điều mà hãng hàng không không nghĩ tới là trong 25 năm giữ tấm vé AAirpass trọn đời, Steve Rothstein đã bay tổng cộng hơn 10.000 chuyến bay.
Đặc quyền sở hữu vé quyền lực
Ông Rothstein đã bay hàng ngàn chuyến bay đến New York, Los Angeles và San Francisco. Ông thường xuyên đến thăm London, có khi mỗi tháng nhìn thấy sương mù không dưới 10 lần. Một ngày rảnh rỗi, anh bay đến Ontario chỉ để thưởng thức món bánh mì địa phương. Và nhiều lần cảm thấy tinh thần phấn chấn bất ngờ, anh mời một người lạ anh gặp ở sân bay cùng lên khoang hạng nhất.
“ Hợp đồng được cho là vô thời hạn. Tại sao không làm theo chính xác những gì đã được viết? ”, anh nói.
Trong vòng 25 năm tiếp theo, Rothestein đã đặt hơn 10.000 chuyến bay, tích lũy được hơn 30 triệu dặm bay và chi 21 triệu USD (tương đương 494 tỷ đồng) tiền vé máy bay và thuế. Anh bay hàng trăm chuyến bay tới New York, Los Angeles… hay tới Ontario (Canada) chỉ để mua một chiếc bánh sandwich mà mình yêu thích. Anh cũng bay sang London (Anh), mỗi tháng có khi cả chục lần. Thỉnh thoảng, vị khách này còn hào phóng dùng vé đồng hành để mời một người lạ ở sân bay ngồi cạnh mình ở khoang hạng nhất.
Tuy nhiên, hãng hàng không nhanh chóng nhận ra rằng AAirpass có một lỗ hổng nghiêm trọng: Họ mất nhiều hơn được trong giao dịch này. Người đứng đầu công ty vào thời điểm đó, Giám đốc điều hành Robert Crandall cho biết: “Công chúng luôn thông minh hơn bất kỳ tập đoàn nào. Và họ ngay lập tức phát hiện ra chúng tôi đã mắc sai lầm về giá.”
Quyết sách đẩy hàng không vào bế tắc
Hãng hàng không Mỹ nhanh chóng thu hồi vé của hai hành khách và không mất nhiều thời gian để họ tìm ra lý do. Rothstein đã thực hiện 3.000 chuyến bay trong 4 năm, hủy 2.500 chuyến trong số đó, vấn đề là ông đã đặt nhiều chuyến bay cho người lạ. Các giao dịch này không phải là vi phạm hợp đồng, nhưng công ty coi chúng là không trung thực.
Hình minh họa. Ảnh: NBCNews
Năm 2008, Rothstein và một số người khác bị tước vé AAirpass trọn đời. Anh đã đệ đơn kiện và tuyên bố sẽ không bao giờ sử dụng dịch vụ của hãng hàng không này nữa.
Sau các vụ kiện, nhóm của Rothstein đã không lấy lại được AAirpass. Trong khi đó, 25 hành khách khác, trong đó có tỷ phú Mark Cuba, vẫn còn vé hợp lệ. Tuy nhiên, Cuba hiện là tỷ phú và sở hữu máy bay riêng. Mặc dù vậy, anh ấy vẫn nói rằng tấm vé AAirpass là giao dịch tốt nhất trong đời anh ấy.
Sau đó, vào năm 2004, lần cuối cùng American tung ra AAirpass không giới hạn với giá 3 triệu đô la cộng với thẻ đồng hành trị giá 2 triệu đô la. Nhưng do tranh cãi trước đó nên hãng không bán được vé nào. Cuối cùng, cái kết của hãng không tránh khỏi hai từ “thảm hại”. Năm 2011, họ tuyên bố phá sản để tái cấu trúc công ty.
Nguồn: Trung bình, The Guardian
