Bà Lê Lý Hayslip rời Việt Nam đến San Diego (Mỹ) năm 1976 cùng chồng và hai con. Vào thời điểm đó, Tết Nguyên đán hầu như chưa được biết đến và không có ai tổ chức lễ này ở Mỹ. Ngoài ra, khu vực này có rất ít người Việt sinh sống nên việc mua sắm đồ Tết rất khó khăn. Tuy nhiên, cô vẫn nỗ lực giữ gìn Tết cổ truyền của quê hương. Nhiều thập kỷ trôi qua, San Diego hiện đã trở thành một trong những nơi có cộng đồng người Mỹ gốc Việt lớn nhất, khiến Tết càng trở nên phổ biến hơn.
Không chỉ là một kỳ nghỉ
Vào ngày mồng một tháng giêng âm lịch hàng năm, cộng đồng người Mỹ gốc Á, bao gồm cả những người gốc Hoa, Việt Nam và Hàn Quốc, sẽ cùng nhau rung chuông mừng Tết Nguyên Đán. Với việc ngày càng nhiều người gốc Á đến Mỹ sinh sống, học tập và làm việc, Tết Nguyên đán ngày càng được biết đến nhiều hơn và không còn chỉ là một sự kiện “ầm lặng” như khi bà Hayslip mới đến Mỹ.
Ở các thành phố có đông dân số Đông Nam Á, Tết Nguyên đán được tổ chức với chợ hoa Tết, diễu hành, tiệc chiêu đãi và bắn pháo hoa. Một số trường công ở đây đã cho học sinh nghỉ Tết Nguyên đán. Ở nhiều nơi khác ở Mỹ, ngày càng có nhiều người biết đến và ăn mừng Tết Nguyên đán.
Chia sẻ về Tết Nguyên đán ở Mỹ, bà Judy Leung (gốc Trung Quốc), biên tập viên blog ẩm thực Mỹ cho biết, ngày xưa người Trung Quốc không ăn Tết hoành tráng như bây giờ. Khi trưởng thành họ vẫn đi làm bình thường vào dịp này. Vì vậy, lúc đầu họ thường tổ chức ngày lễ này bằng cách chế biến các món ăn truyền thống. Bữa ăn Tết của cộng đồng người Mỹ gốc Hoa thường bao gồm thịt gà, hai con cá và thịt lợn, có thể dùng vào bữa sáng như một món tráng miệng.
Tết Nguyên đán được tổ chức bằng sự kiện múa lân ở Mỹ. (Ảnh: CNN)
Giờ đây, khi Tết Nguyên đán bắt đầu được công nhận là ngày lễ chính thức ở một số bang của Mỹ, cộng đồng người châu Á có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị bữa cơm Tết. Theo đó, Leung đã chia sẻ các công thức nấu ăn và truyền thống ẩm thực ngày Tết trên blog của gia đình mình để gợi ý cho người khác những ý tưởng tự chuẩn bị bữa ăn Tết cho mình. Đồng thời, cô cũng chia sẻ ý nghĩa các món ăn trên mâm Tết. Trong số đó, gà luộc nguyên con tượng trưng cho sự thịnh vượng, chả giò tượng trưng cho sự giàu có và mì tượng trưng cho sự trường thọ.
“Khi tôi lớn lên, việc duy trì những truyền thống cũ không chỉ khiến tôi cảm thấy gần gũi với cội nguồn của mình mà còn như một niềm an ủi. Truyền thống này đã sưởi ấm tôi và mang lại cho tôi cảm giác thân thuộc mạnh mẽ.” “Càng ngày tôi càng mong muốn thế hệ trẻ cũng có những cảm nhận tương tự và tiếp tục duy trì những phong tục này”, bà Leung nói.
Được mẹ truyền cảm hứng, cô con gái út Kaitlin của bà Leung cho biết, khi lớn lên, cô coi Tết Nguyên đán là ngày lễ quan trọng và ưu tiên hàng đầu. Cô vẫn tiếp tục duy trì những phong tục, tập quán của gia đình người Á Đông trong những ngày nghỉ lễ như tránh cắt tóc đầu năm, trang trí nhà cửa và chọn trang phục màu đỏ để mặc trong dịp Tết. Kaitlin còn chia sẻ thêm rằng cô cảm thấy tự hào khi mỗi năm đều treo đồ trang trí Tết Nguyên đán trên cửa nhà mình.
Tết Nguyên đán ở phương Tây không chỉ là một ngày nghỉ lễ thông thường của cộng đồng người châu Á. Bà Hayslip chia sẻ, khi người Mỹ gốc Á hòa nhập vào văn hóa phương Tây và trở nên nặng nề với cuộc sống bận rộn, việc đón Tết Nguyên đán thường chỉ đơn giản là thưởng thức một bữa ăn thịnh soạn. Nhưng mặc dù truyền thống của thế hệ tiếp theo có thể khác với những gì cô đã trải qua khi lớn lên ở Việt Nam, ngày lễ vẫn đang được tiếp tục theo những cách mới.
Cũng giống như dịp Tết của Hayslip nhằm tưởng nhớ tổ tiên, con trai bà, Thomas, coi đây là thời điểm để tưởng nhớ và trân trọng quê hương. Anh và gia đình tiếp tục duy trì truyền thống đón Tết Nguyên đán tại nhà riêng ở Los Angeles theo cách riêng của mình.
Ông đón Tết bằng cách thắp hương và cầu nguyện. Anh ấy không coi mình là một Phật tử, nhưng anh ấy nói rằng những nghi lễ này giúp điều chỉnh lại và kết nối lại với ý thức của anh ấy.
Anh cũng mời bạn bè, nhiều người không phải người Việt hay người châu Á, đến đón Tết theo những cách mà họ thấy có ý nghĩa. Sau buổi lễ, anh cùng vợ Sandy – người Hoa gốc Việt tổ chức một bữa tiệc hoành tráng tại nhà riêng, với mâm cỗ Tết gồm các món Việt và Trung Hoa.
“Tất cả chúng ta đều tìm kiếm một vài dịp để gặp nhau, ngồi ôn lại chuyện xưa, để trò chuyện cùng bạn bè và ăn những món ăn ngon. May mắn thay, Tết đã mang đến cho chúng tôi một dịp đặc biệt như vậy”, ông Thomas nói.
Truyền thống được tiếp tục
Trong nỗ lực duy trì và truyền bá văn hóa châu Á tại Mỹ, tổ chức Pearl River Mart được thành lập tại Manhattan (New York). Theo đó, khi bà Joanne Kwong tiếp quản tổ chức châu Á này vào năm 2016, các hoạt động duy trì văn hóa châu Á càng được mở rộng hơn. Dưới sự lãnh đạo của bà Kwong, Pearl River Mart hiện hướng tới việc bảo tồn truyền thống và kiến thức văn hóa – bao gồm cả việc giúp đỡ mọi người đón Tết Nguyên đán.
“Nhiều người trong chúng ta không còn sống với ông bà nữa. Qua mỗi thế hệ, những truyền thống, tín ngưỡng cũng như những món ăn truyền thống sẽ dần mai một”, cô chia sẻ.
Tuy nhiên, Tết Nguyên đán vẫn là một điều đặc biệt đối với người Mỹ gốc Á. Đối với cô Kwong, đây là cơ hội để mọi người đoàn kết lại. Theo đó, Pearl River Mart đã tổ chức biểu diễn múa lân tại New York trong 15 ngày Tết Nguyên đán, cùng với các triển lãm đang diễn ra của nghệ sĩ người Mỹ gốc Hoa Warren King.
Một sự kiện Tết ở China Town ở New York (Mỹ) năm 2018. (Ảnh:CNN)
Ở một số nơi khác, nhiều cửa hàng đã bày bán quà Tết, giúp thế hệ trẻ hiểu và biết rõ hơn về ngày lễ đặc biệt này. Các mặt hàng bán trong dịp Tết có thể bao gồm các hộp trang sức có hình 12 con giáp, phong bao lì xì và bùa may mắn, hoặc mứt, kẹo dành cho gia đình đón khách trong dịp Tết.
Trên blog Pearl River Mart, bà Kwong chia sẻ thông tin về ngày lễ này cùng với những công thức nấu ăn gia đình như 10 món chay mẹ chồng làm mỗi dịp Tết Nguyên Đán.
Thông qua những nỗ lực như vậy, Kwong hy vọng Pearl River Mart có thể đóng vai trò là nguồn thông tin cho thế hệ trẻ người Mỹ gốc Á hiểu và tham gia đón Tết Nguyên đán.
Bà nói : “Ở một thành phố như New York và một đất nước như Mỹ, việc tham gia vào một ngày lễ được tổ chức ở bên kia địa cầu là một biểu hiện của tình đoàn kết và tình láng giềng” .
Sự giao thoa văn hóa này đã được họa sĩ minh họa Aram Kim đưa vào cuốn sách thiếu nhi “Ngày mai là ngày đầu năm: Seollal, lễ đón Tết Nguyên đán của người Hàn Quốc ”. Hiện nay, dù nhiều người biết đến Tết Nguyên Đán nhưng bà Kim hy vọng cuốn sách của mình sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về ngày lễ này, thay vì coi đây chỉ là một ngày lễ lớn ở Trung Quốc.
“Có nhiều nền văn hóa khác nhau đón Tết Nguyên đán theo những cách khác nhau. Không phải lúc nào cũng có một câu chuyện hay một cách ăn mừng”, cô chia sẻ.
Nguồn: CNN
