Hóa thạch được phát hiện trên đảo Barro Colorado tiết lộ rằng Panama từng có khu rừng ngập mặn khổng lồ với những cây cao 25 – 40 m, bị bùn núi lửa chôn vùi cách đây 23 triệu năm.
Một mẫu gỗ hóa thạch từ đảo Barro Colorado. (Ảnh: Christian Ziegler)
Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology , một khu rừng ngập mặn cổ xưa với những cây cao tới 40 mét được phát hiện hơn 20 triệu năm sau khi dòng bùn núi lửa bao phủ khu vực ngày nay thuộc Panama. Các nhà nghiên cứu lần đầu tiên tìm thấy hóa thạch vào năm 2018 trong chuyến thám hiểm địa chất trên đảo Barro Colorado (BCI). Hòn đảo này nằm trong hồ Gatun nhân tạo của Panama, nơi có hàng nghìn tàu thuyền qua lại mỗi năm khi qua kênh đào Panama.
BCI nằm ở khu vực đồi bị ngập một phần vào năm 1913, khi các kỹ sư xây đập trên sông Chagres để tạo kênh đào, và trở thành khu bảo tồn thiên nhiên vào năm 1923. Ngày nay, các khu rừng nhiệt đới của BCI nằm ở số lượng được nghiên cứu nhiều nhất trên thế giới.
Đồng tác giả nghiên cứu Carlos Jaramillo, một nhà hóa sinh, cho biết: “Chúng tôi chưa bao giờ tưởng tượng có những khu rừng gỗ hóa thạch tại BCI và mặc dù vô số nhà khoa học đã khảo sát hòn đảo trong thập kỷ qua nhưng chưa có ai đề cập đến chúng” . nhà địa chất tại Viện nghiên cứu nhiệt đới Smithsonian ở Panama, chia sẻ. “Hóa thạch rất khó phân biệt với cây cối đang phân hủy trong rừng vì trông giống như khúc gỗ mục nát”.
Theo Jaramillo, mặc dù có vẻ ngoài như vậy nhưng hóa thạch rừng ngập mặn vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn. Đó là do một vụ phun trào núi lửa đã chôn vùi các thân cây cách đây khoảng 23 triệu năm vào thời kỳ đầu Mesozoi (5,3 – 23 triệu năm trước), làm chậm quá trình phân hủy và giữ nguyên nguyên vẹn khu rừng theo thời gian.
Camila Martínez Aguillón, nhà cổ sinh thái học tại Đại học EAFIT ở Colombia cho biết : “Các mẫu gỗ hóa thạch , còn được gọi là gỗ hóa đá , chứa một lượng lớn thông tin” . Cấu trúc tế bào được khoáng hóa qua các thời kỳ địa chất và được bảo tồn nguyên vẹn, mang đến cho các nhà nghiên cứu cơ hội hiếm có để nhìn vào quá khứ.
Nhóm nghiên cứu đã kiểm tra 121 mẫu gỗ hóa thạch lộ ra trong một con lạch nhỏ trên đảo và phát hiện ra rằng 50 mẫu vật thuộc về một loài cây chưa được biết đến trước đây, được gọi là Sonneratioxylon barrocoloradoensis . Cây hóa thạch mới được phát hiện có hình dáng giống cây ngập mặn mọc ở Đông Nam Á, Australia, New Zealand và một số hòn đảo xung quanh cũng như nhiều nơi ở Châu Phi.
Trong khi tán của hầu hết rừng ngập mặn còn sống đạt tới độ cao 13m thì S. barrocoloradoensis lại cao tới 25 – 40m. Các loài cây cổ thụ có khả năng đã phát triển các phương pháp sinh tồn tương tự như cây ngập mặn ngày nay, thích nước lợ hơn nước biển có độ mặn cao. Rừng mọc ở rìa bán đảo hẹp nối miền trung Panama với Bắc Mỹ trước khi eo đất Panama hình thành, khoảng 3 – 23 triệu năm trước.
- Cây gỗ hóa thạch ở Gia Lai lớn nhất Việt Nam?
- Cây gỗ ngọc được ví như kim cương, giá 600 tỷ đồng
- Lộ diện khu rừng gỗ hóa thạch 200 triệu năm tuổi, chỉ một mảnh tượng Phật trị giá hơn 2 tỷ đồng!
