Ở phần lớn Đông Á, niềm tin rằng mọi người nên kết hôn, tốt nhất là khi còn trẻ, có nguồn gốc văn hóa sâu sắc và vẫn là một quan điểm xã hội phổ biến. Theo những tiêu chuẩn đó, cuộc sống độc thân thường gắn liền với sự cô đơn, bất hạnh và thậm chí là ích kỷ. Những người phản đối lối sống độc thân cũng cho rằng những người trẻ độc thân ưu tiên bản thân quá nhiều và không sẵn sàng gánh vác trách nhiệm trong cuộc sống gia đình.
Khi giới trẻ bị xã hội “ép buộc” phải độc thân
Một phân tích gần đây về cuộc điều tra dân số của Trung Quốc cho thấy tỷ lệ độc thân giữa nam và nữ ở nước này hoàn toàn trái ngược nhau khi xét đến giáo dục và khu vực. Lấy những người độc thân từ 35 đến 49 tuổi làm ví dụ. Ở nam giới, tỷ lệ chưa kết hôn cao nhất ở những người có trình độ tiểu học trở xuống, nhưng ở phụ nữ, tỷ lệ này cao nhất ở những người có trình độ sau đại học trở lên. Nói một cách đơn giản, đàn ông càng ít học thì càng cô đơn, còn phụ nữ càng có học thì càng khó lấy chồng.
Sự mất cân bằng giới tính này càng dẫn đến tỷ lệ kết hôn thấp vì nhiều người dù muốn kết hôn cũng không thể tìm được bạn đời. Trong số những người dân nông thôn Trung Quốc từ 20 đến 49 tuổi có trình độ tiểu học trở xuống, số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ đáng kinh ngạc là 474,5 nam giới chưa kết hôn trên 100 phụ nữ chưa kết hôn. Ngược lại, trong số những người thành thị chưa lập gia đình từ 35 đến 49 tuổi có bằng cử nhân trở lên, chỉ có 97,7 nam trên 100 nữ.
Tỷ lệ người độc thân Trung Quốc tăng mạnh hàng năm
Tất nhiên, không phải tất cả những người độc thân đều là sản phẩm của hoàn cảnh. Nhiều người chọn lối sống độc thân sau khi cân nhắc kỹ lưỡng các lựa chọn của mình. Đặc biệt, đối với phụ nữ độc thân, sự bất bình đẳng giới dù rõ ràng hay tiềm ẩn trong gia đình, nơi làm việc và xã hội đều có thể khiến họ coi việc kết hôn sớm là rủi ro, từ đó khiến họ muốn trì hoãn việc kết hôn. Trì hoãn hoặc tránh hoàn toàn việc kết hôn.
Nhưng sống một mình cũng có những bất lợi riêng. Những người trẻ có năng lực cá nhân tốt có thể phát triển mạnh mẽ vượt ra khỏi ranh giới của hôn nhân, trở thành “hộ một người”. Tuy nhiên, ngay cả nhóm người độc thân nhưng giàu có này vẫn phải đối mặt với sự bất ổn. Các nghiên cứu luôn chỉ ra rằng hôn nhân giúp giảm chi phí sinh hoạt và hỗ trợ các cặp vợ chồng khi họ lên kế hoạch đầu tư dài hạn. Đây là những lợi thế mà người độc thân không thể có được.
Muốn lấy chồng cũng không lấy được
Điều đáng nhấn mạnh ở đây là một bộ phận lớn thanh niên Trung Quốc độc thân vẫn có thái độ cởi mở với hôn nhân. Họ không quá “cá nhân” và tuyệt đối từ chối hôn nhân. Nhưng hôn nhân đang trở nên quá khó khăn đối với nhiều người, dù là nam hay nữ. Những chuẩn mực cố hữu về tầm quan trọng của việc mua nhà, ô tô trước khi kết hôn hay nhu cầu tìm bạn đời phù hợp về kinh tế vẫn còn quá khắt khe. Sự cạnh tranh của thị trường việc làm và thời gian làm thêm ngày càng tăng cũng làm tiêu tán thời gian và sức lực, khiến giới trẻ gặp khó khăn hơn trong việc hẹn hò, yêu đương và xây dựng gia đình.
Phải chăng xã hội truyền thống, thiên về gia đình của Trung Quốc đang nhường chỗ cho một “xã hội đơn nhất”?
Bất chấp số lượng thanh niên độc thân ngày càng tăng, hôn nhân vẫn là lựa chọn quan trọng nhất trong cuộc sống của đại đa số người Trung Quốc, ngay cả khi việc tìm được bạn đời không phải lúc nào cũng dễ dàng.
Về vấn đề này, Trung Quốc không hoàn toàn giống với các quốc gia nơi việc từ chối kết hôn đã trở nên phổ biến. Thay vào đó, nó gần giống với Nhật Bản hơn, nơi các học giả như James Raymo, Fumiya Uchikoshi và Shohei Yoda đã phát hiện ra rằng những người độc thân vẫn là thiểu số và việc độc thân thường là sản phẩm của hoàn cảnh chứ không phải là lựa chọn cá nhân. Hiện tượng này được các chuyên gia gọi là “trôi dạt vào cuộc sống độc thân”.
Theo cuộc điều tra dân số gần đây nhất, số người chưa kết hôn ở Trung Quốc trong độ tuổi từ 20 đến 49 đạt 134 triệu vào năm 2020. Trung Quốc đã phản ứng bằng cách chi mạnh tay để giải quyết các thách thức về nhân khẩu học. cũng như tạo ra nơi làm việc và môi trường xã hội công bằng hơn, giảm bớt những bất an mà giới trẻ phải đối mặt. Hiệu quả của chính sách thế nào thì chỉ có thể trả lời ở tương lai.
Nguồn: Giai điệu thứ sáu
