Cây xô thơm là một loại thảo mộc được sử dụng chủ yếu trong ẩm thực. Loại cây này có nhiều lợi ích cho sức khỏe như: chứa chất chống oxy hóa, có thể giúp cải thiện sức khỏe răng miệng và chức năng não,…
Cây xô thơm, có tên khoa học là Salvia officinalis , thuộc họ bạc hà, cùng với các loại thảo mộc khác như lá oregano, hương thảo, húng quế và húng tây. Cây xô thơm là một loại thảo mộc đã được sử dụng trong nhiều thế kỷ. Không chỉ có hương vị đậm đà, cây xô thơm còn có giá trị dinh dưỡng phong phú và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
1. Giá trị dinh dưỡng của cây xô thơm
Theo Webmd, một thìa cà phê (0,7 gam) cây xô thơm xay chứa:
- Lượng calo: 2
- Chất đạm: 0,1 gam
- Chất béo: 0,1 gam
- Carbohydrate: 0,4 gam
- Chất xơ: 0,3 gam
- Đường: 0 gram
- Vitamin K: 10% lượng tham khảo hàng ngày (RDI)
- Sắt: 1,1% RDI
- Vitamin B6: 1,1% RDI
- Canxi: 1% RDI
- Mangan: 1% RDI
Cây xô thơm cũng chứa một lượng nhỏ magie, kẽm, đồng và vitamin A, C và E.
Loại gia vị thơm này có chứa axit caffeic, axit chlorogen, axit rosmarinic, axit ellagic và rutin – tất cả đều đóng vai trò mang lại những tác dụng có lợi cho sức khỏe.
Bởi vì nó được tiêu thụ với số lượng rất nhỏ nên cây xô thơm chỉ cung cấp một lượng rất nhỏ carbs, calo, protein và chất xơ.
Cây xô thơm có giá trị dinh dưỡng phong phú. (Ảnh: ST).
2. Tác dụng của cây xô thơm đối với sức khỏe
Nhờ giá trị dinh dưỡng phong phú, cây xô thơm mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe:
Chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa giúp chống lại các gốc tự do trong môi trường có thể làm hỏng tế bào của chúng ta, dẫn đến ung thư và một số bệnh mãn tính khác.
Cây xô thơm chứa hơn 160 polyphenol riêng biệt, là những hợp chất hóa học có nguồn gốc từ thực vật hoạt động như chất chống oxy hóa trong cơ thể.
Axit chlorogen, axit caffeic, axit rosmarinic, axit ellagic và rutin – tất cả đều được tìm thấy trong cây xô thơm. Những chất này đều có liên quan đến những lợi ích sức khỏe ấn tượng, chẳng hạn như giảm nguy cơ ung thư, cải thiện chức năng não và trí nhớ.
Ngoài ra, một nghiên cứu cho thấy uống trà làm từ cây xô thơm vừa tăng cường khả năng chống oxy hóa, vừa giảm cholesterol “xấu” và tăng mức cholesterol tốt.
Giảm các triệu chứng mãn kinh
Cây xô thơm có đặc tính giống estrogen, cho phép nó liên kết với một số thụ thể trong não và làm giảm các triệu chứng mãn kinh, chẳng hạn như bốc hỏa và đổ mồ hôi quá nhiều.
Một nghiên cứu cho thấy số lượng cơn bốc hỏa mà những người dùng thực phẩm bổ sung cây xô thơm gặp phải đã giảm đáng kể trong khoảng thời gian 8 tuần.
Cây xô thơm có đặc tính giống estrogen nên có thể giúp giảm các triệu chứng mãn kinh. (Ảnh: ST).
Tốt cho sức khỏe răng miệng
Tác dụng nổi bật tiếp theo của cây xô thơm đối với sức khỏe là khả năng kháng khuẩn, có thể vô hiệu hóa vi khuẩn thúc đẩy mảng bám răng. Một nghiên cứu sử dụng nước súc miệng làm từ cây xô thơm cho thấy nó đã tiêu diệt thành công vi khuẩn gây sâu răng Streptococcus mutans.
Trong một nghiên cứu khác, một loại tinh dầu làm từ cây xô thơm đã tiêu diệt nấm Candida albicans và ngăn chặn sự lây lan của nó.
Cây xô thơm cũng thường được sử dụng để điều trị các vấn đề về miệng như vết loét lạnh, nhưng cần thêm dữ liệu để chứng minh chắc chắn rằng nó có tác dụng ở người.
Kiểm soát lượng đường trong máu
Lá xô thơm được dùng làm thuốc chữa bệnh tiểu đường. Các nghiên cứu trên người và động vật chỉ ra rằng loại thảo dược này có thể giúp giảm lượng đường trong máu.
Đáng chú ý nhất, theo nghiên cứu trên người, chiết xuất lá xô thơm đã được chứng minh là có tác dụng làm giảm lượng đường trong máu và cải thiện độ nhạy insulin với tác dụng tương tự như rosiglitazone, một loại thuốc chống tiểu đường khác.
Tuy nhiên, lá xô thơm vẫn chỉ là một bài thuốc y học cổ truyền và chưa có đủ bằng chứng để kết luận đây là bài thuốc chữa bệnh tiểu đường.
Chiết xuất lá xô thơm có thể giúp giảm lượng đường trong máu và cải thiện độ nhạy insulin. (Ảnh: ST)
Tốt cho trí nhớ và trí não
Cây xô thơm chứa nhiều hợp chất hoạt động như chất chống oxy hóa, được chứng minh là hỗ trợ hệ thống phòng thủ của não.
Hơn nữa, cây xô thơm cũng có tác dụng ngăn chặn sự phân hủy chất truyền tin hóa học acetylcholine (ACH), chất có vai trò trong trí nhớ. ACH là một chất có vẻ giúp giảm bệnh Alzheimer.
Chống tiêu chảy
Cây xô thơm tươi là một phương thuốc truyền thống cho bệnh tiêu chảy. Các nghiên cứu trên ống nghiệm và động vật cho thấy loại thảo dược này có chứa các hợp chất có thể làm giảm tiêu chảy bằng cách thư giãn ruột của bạn.
Tốt cho xương
Vitamin K trong cây xô thơm đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của xương. Sự thiếu hụt vitamin này có liên quan đến chứng loãng xương và gãy xương. Vì vậy, việc kết hợp bổ sung cây xô thơm với các thực phẩm khác giàu vitamin K sẽ ngăn ngừa chứng loãng xương hoặc gãy xương.
Cây xô thơm chứa vitamin K giúp ngăn ngừa loãng xương. (Ảnh: ST).
3. Tác dụng phụ của cây xô thơm
Cây xô thơm dường như không có bất kỳ tác dụng phụ nào khi tiêu thụ trong điều kiện bình thường. Nhưng vẫn có một số điều cần lưu ý khi sử dụng loại thảo dược này:
- Một số người lo ngại về thujone, một hợp chất được tìm thấy trong cây xô thơm thông thường. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy nó có thể gây độc cho não, nhưng không có bằng chứng chắc chắn nào cho thấy thujone gây độc cho con người. Hơn nữa, gần như không thể tiêu thụ lượng thujone độc hại qua thực phẩm.
Tuy nhiên, uống quá nhiều trà xô thơm hoặc uống tinh dầu xô thơm có thể gây độc. Để an toàn, hãy hạn chế tiêu thụ trà xô thơm ở mức 3–6 cốc mỗi ngày. Đặc biệt, không nên uống tinh dầu xô thơm hay bất kỳ loại tinh dầu nào khác vì sẽ gây độc cho cơ thể. Tinh dầu chỉ nên dùng ở dạng khuếch tán hoặc pha loãng với dầu nền để thoa lên da.
- Cây xô thơm nên được sử dụng thận trọng với thuốc an thần do tăng tác dụng an thần. Cây xô thơm cũng không nên dùng chung với thuốc trị tiểu đường vì nó có thể khiến lượng đường trong máu giảm nghiêm trọng, dẫn đến hạ đường huyết.
- Cây xô thơm cũng nên được sử dụng thận trọng ở những người bị suy giảm chức năng thận.
- Chưa có nghiên cứu đầy đủ nào được thực hiện để kiểm tra tính an toàn và hiệu quả của lá xô thơm ở phụ nữ mang thai. Người ta cũng không biết liệu lá xô thơm có ảnh hưởng đến sữa mẹ hay không. Vì vậy, phụ nữ có thai và cho con bú nên thận trọng hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng loại thảo dược này.
4. Cách thêm cây xô thơm vào chế độ ăn uống của bạn
Cây xô thơm có nhiều dạng và có thể được sử dụng theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một vài gợi ý bạn có thể tham khảo:
- Bạn có thể sử dụng nó trong các món ăn như một loại gia vị. Tuy nhiên, lá xô thơm tươi có mùi thơm nồng nên bạn chỉ nên sử dụng với lượng nhỏ. Ví dụ, bạn có thể rắc nó như một món trang trí trên súp, cắt nhỏ thành nước sốt hoặc thêm vào món trứng tráng.
- Uống như trà. Trà xô thơm có tác dụng làm dịu, có hương vị thơm ngon và không chứa caffeine tự nhiên. Để pha trà xô thơm, chỉ cần đổ một cốc nước sôi lên một thìa lá xô thơm và ngâm cho đến khi đạt được nồng độ mong muốn. Sau đó lọc lấy nước uống.
Để tăng hương vị, bạn cũng có thể thêm một chút đường và nước cốt chanh nhưng uống trà nguyên chất sẽ tốt cho sức khỏe hơn.
5. Liều dùng cây xô thơm
Liều bổ sung cây xô thơm được khuyến nghị thường dao động từ 280 mg đến 1.500 mg uống mỗi ngày trong tối đa 12 tuần. Nếu bạn sử dụng viên nang hoặc chiết xuất cây xô thơm, bạn không nên tiêu thụ nhiều hơn liều khuyến cáo trên nhãn sản phẩm. Như đã đề cập ở trên, bạn không nên uống quá 3-6 tách trà xô thơm mỗi ngày.
- 18 loại cây dễ trồng “dọa” muỗi
- Cây xanh làm sạch không khí trong nhà
- Những công việc phụ bất ngờ của các nhân vật lịch sử nổi tiếng
