Thiên thạch Willamette nặng 15,5 tấn hình thành từ những ngày đầu của Hệ Mặt trời và lao vào Trái đất với tốc độ hơn 64.000km/h trước khi trôi từ Canada sang Mỹ.
Một trong những báu vật trong bộ sưu tập của Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Hoa Kỳ là tảng đá lớn của người ngoài hành tinh có tên là thiên thạch Willamette . Với trọng lượng 15,5 tấn, đây là thiên thạch lớn nhất từng được tìm thấy ở Mỹ và lớn thứ 6 thế giới, theo Amusing Planet .
Hai cậu bé ngồi bên trong hốc thiên thạch Willamette. (Ảnh: Hành tinh vui nhộn).
Thiên thạch Willamette có thành phần chủ yếu là sắt và niken . Giống như tất cả các thiên thạch sắt, nó ra đời cách đây hàng tỷ năm khi Hệ Mặt trời vẫn đang hình thành từ bụi vũ trụ. Trọng lực khiến các hạt bụi này kết tụ lại với nhau, tạo thành phôi hành tinh, trong khi các kim loại nặng như sắt, niken chìm vào bên trong và trở thành lõi. Sau đó, phôi hành tinh có khả năng va chạm với một thiên thể khác, khiến nó vỡ ra và những tảng đá giàu sắt, niken bị ném vào không gian.
Mảnh phôi hành tinh tiếp tục quay quanh Mặt trời trong vài tỷ năm tiếp theo cho đến khoảng 17.000 năm trước, khi quỹ đạo của Trái đất và thiên thạch Willamette giao nhau. Thiên thạch đâm vào Trái đất với tốc độ hơn 64.000 km/h, tại một chỏm băng ở phía tây Canada.
Qua nhiều thế kỷ, dòng sông băng di chuyển chậm đã đưa thiên thạch đến Montana, gần hàng rào băng hình thành trên sông Clark Fork. Rào chắn này giữ lại một lượng nước khổng lồ ở hồ Missoula. Khi thiên thạch đến khu vực này, đập băng vỡ tung và tạo ra một trong những trận lũ lớn nhất từng được ghi nhận. Bị mắc kẹt trong băng, thiên thạch trôi xuống sông Columbia cho đến khi lớp vỏ băng vỡ ra và tảng đá ngoài hành tinh chìm xuống đáy sông, gần Portland ngày nay. Vào cuối Kỷ băng hà gần đây nhất, mực nước hạ xuống dẫn đến việc phát hiện ra các thiên thạch. Trải qua hàng nghìn năm, nước mưa trộn với sắt sunfua trong thiên thạch tạo thành axit sunfuric, hòa tan từ từ ở nhiều nơi trên đá, để lại các lỗ rỗng trên bề mặt.
Thiên thạch lần đầu tiên được phát hiện bởi người Clackamas Chinook , những người sống ở Thung lũng Willamette của Oregon trước khi những người định cư châu Âu đến. Họ đặt tên cho thiên thạch là “Tomanowos” và coi nó là thiêng liêng. Họ sử dụng đá trong nhiều nghi lễ và sử dụng nước từ các kẽ hở của thiên thạch để thanh lọc. Trước khi đi săn, thợ săn của bộ lạc còn nhúng đầu mũi tên vào dòng nước đó.
Năm 1902, một người thợ mỏ tên là Ellis Hughes đã nhìn thấy thiên thạch và nhận ra tầm quan trọng của nó. Anh phải mất 3 tháng mới bí mật giao viên đá đến nhà và thu phí xem đá. Khi vụ trộm bị phát hiện, chủ nhân hợp pháp của viên đá đã khởi kiện và lấy lại được. Công ty đã bán thiên thạch cho William Dodge, người đã tặng nó cho Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở New York.
Thiên thạch Willamette đã ở trong phòng trưng bày của bảo tàng gần một thế kỷ. Năm 1999, Liên minh các Bộ lạc thuộc Cộng đồng Grand Ronde của Oregon (CTGRC), yêu cầu trả lại Tomanowos. Cuối năm đó, một thỏa thuận đã được đưa ra cho phép thiên thạch vẫn ở lại bảo tàng, nhưng các thành viên bộ lạc có thể tiến hành các nghi lễ riêng xung quanh tảng đá mỗi năm một lần.
- Những điều bạn chưa biết về thiên thạch
- Top 10 miệng hố thiên thạch lớn nhất trên Trái đất
- Một thiên thạch lớn đến mức nào có thể quét sạch sự sống trên Trái đất?
