Phù thủy Frau Perchta, ác quỷ Krampus… là những sinh vật xấu xa đáng sợ trong dịp Giáng sinh.
Phong tục của nhiều nước trong dịp Giáng sinh là luôn khuyến khích trẻ em làm những việc tốt để được nhận quà từ ông già Noel. Bên cạnh đó, nó còn nhằm mục đích cảnh báo trẻ em rằng chúng sẽ phải nhận hình phạt cho hành vi xấu của mình.
Nhân vật xuất hiện trong truyện Giáng sinh không chỉ là ông già Noel nhân từ mà còn là những kẻ hung ác – ác quỷ luôn khiến trẻ em sợ hãi, khiến chúng ngoan ngoãn hơn. Những kẻ phản diện này xuất hiện với nhiều tên gọi, hình ảnh và ở nhiều địa điểm khác nhau…
1. Chú mèo giáng sinh
Mèo Yule hay Mèo Giáng sinh là một con quái vật xuất hiện trong văn hóa dân gian Iceland. Mèo Yule được mô tả là rất to lớn và độc ác, ẩn nấp ở vùng quê đầy tuyết trong dịp Giáng sinh và ăn thịt bất cứ ai không có quần áo mới để mặc trước Giáng sinh.
Theo phong tục của nhiều gia đình Iceland, những ai hoàn thành công việc đúng hạn sẽ được trả tiền để mua quần áo mới nhân dịp Giáng sinh, còn những người lười biếng thì không.
Để khuyến khích trẻ chăm chỉ, cha mẹ thường kể câu chuyện về chú mèo Yule và cho biết Yule luôn biết đứa trẻ nào lười biếng nên có thể ăn thịt chúng. Nỗi sợ bị mèo Yule ăn thịt được người dân Iceland coi là động lực giúp nâng cao tinh thần và trách nhiệm trong việc thu hoạch mùa màng trước lễ Giáng sinh.
Đồng thời, nó là lời nhắc nhở các em chăm chỉ làm việc và giúp đỡ bố mẹ có được quần áo mới. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi nhiều người lưu ý rằng người Iceland luôn dành nhiều thời gian để làm việc hơn những người châu Âu khác.
2. Phù thủy Frau Perchta
Những câu chuyện được kể ở Đức và Áo miêu tả một phù thủy tên là Frau Perchta . Cô là người có quyền “ban thưởng” và trừng phạt trong 12 ngày trong dịp Giáng sinh.
Frau Perchta còn được biết đến nhiều hơn với sở thích trừng phạt tội phạm bằng những phương pháp kỳ quái. Tức là tách nội tạng của chúng ra khỏi cơ thể và thay thế bằng rác thải.
Câu chuyện của Perchta được cho là bắt nguồn từ một nữ thần Alpine huyền thoại – nữ thần thiên nhiên , người ẩn mình trong rừng suốt cả năm và chỉ giao tiếp với con người vào dịp Giáng sinh. Nữ thần sẽ luôn quan sát mọi hành động của con người trong suốt cả năm và trừng phạt bất cứ ai phạm nhiều tội vào dịp Giáng sinh này.
3. Zwarte Piet quét ống khói
Zwarte Piet hay Black Peter là trợ lý của ông già Noel trong truyện cổ tích Hà Lan. Tuy không phải là quái vật nhưng anh ấy là người sẽ trừng phạt những ai có thái độ không tốt hoặc có hành vi sai trái trong dịp Giáng sinh.
Nhiều tài liệu ghi lại cho thấy, vào khoảng những năm 1850, những đứa trẻ không ngoan thường bị Zwarte Piet đe dọa sẽ bắt cóc khỏi cha mẹ và đưa đến Tây Ban Nha xa xôi. Anh ta được miêu tả có ngoại hình to lớn và khuôn mặt đen như than.
Ngoài ra, nhiều phiên bản khác lại cho rằng ông là người quét ống khói nên có khuôn mặt đen như vậy.
4. Ông già cau có Belsnickel
Belsnickel là một nhân vật nam trong truyền thuyết ở Tây Nam nước Đức . Trong khoảng thời gian 1 – 2 tuần trước lễ Giáng sinh, Belsnickels thường xuất hiện trước nhà và dọa nạt trẻ em, đặc biệt là những trẻ thích chơi đùa và không nghe lời cha mẹ.
Anh ta thường mặc quần áo rách rưới, bẩn thỉu với vẻ mặt cau có, hống hách. Trên tay ông luôn cầm một cây gậy hoặc cành cây khô như sẵn sàng đánh những đứa trẻ nghịch ngợm.
Có phiên bản khác cho rằng: để kiểm tra tính trung thực và hành động của bọn trẻ, ông thường yêu cầu chúng hát hoặc trả lời các câu hỏi. Nếu ngoan thì sẽ ném kẹo xuống đất, nhưng nếu gặp phải trẻ hư thì chúng cũng không thoát khỏi gậy của mình.
Dù không bị thương nhưng các em luôn cảm thấy sợ hãi và cố gắng trở nên ngoan ngoãn hơn để nhận quà từ ông già Noel trong đêm Giáng sinh. Truyền thống trẻ em cố gắng vâng lời và vâng lời cha mẹ này còn tồn tại ở một số khu vực khác ở Newfoundland (Canada) hay một số cộng đồng người Brazil ở bang Santa Catarina.
5. Ác quỷ Krampus
Krampus có nghĩa là “móng vuốt” , và sinh vật này được mô tả là có ngoại hình quỷ dị . Sinh vật này có nguồn gốc từ văn hóa dân gian Đức, tuy nhiên, ảnh hưởng của nó đã lan rộng ra ngoài biên giới nước Đức, tới Áo, Hungary, Slovenia…
Đối với những người sống ở dãy Alps, ngoài ông già Noel thì đây cũng là nhân vật không thể thiếu trong mỗi mùa Giáng sinh. Theo đó, Krampus được miêu tả là hiện thân của ác quỷ với thân hình nửa người nửa dê, cặp sừng dài và bộ ria mép. Ông đeo một chuỗi chuông và một bó gậy bạch dương để đánh đòn những đứa trẻ hư (trái ngược với hình tượng ông già Noel tặng quà cho trẻ em).
Ngoại hình của Krampus khác nhau tùy theo khu vực và quốc gia: anh ta có thể có khuôn mặt gợi nhớ đến quỷ, dê hoặc dơi, nhưng cũng có thể… dễ thương như Người tuyết.
Tuy nhiên, hình tượng của con quỷ này luôn có một vài nét đặc trưng: mái tóc sẫm màu, một chân hình người và một chân… ngựa, cùng với chiếc lưỡi dài và nhọn thè xuống.
Ban đầu, Krampus không liên quan gì đến Cơ đốc giáo. Anh ta được cho là con trai của thần Hel trong thần thoại Bắc Âu.
Tuy nhiên, không có ghi chép chính xác về nguồn gốc của con quỷ này. Theo một số thông tin, truyền thuyết về Krampus được cho là bắt nguồn từ những câu chuyện truyền miệng từ trước Công nguyên. Nhưng phải đến thế kỷ 17, Krampus mới được đưa vào ngày Giáng sinh cùng Thánh Nicholas (vị ông già Noel tái sinh) và bị coi là “phiên bản ác quỷ” của ông ta.
Tại sao phiên bản ác? Đó là vì Ngày Thánh Nicholas được tổ chức vào ngày 6 tháng 12 ở nhiều nước Châu Âu. Và ngay trước ngày lễ này, ngày 5 tháng 12 sẽ là ngày Krampus lên ngôi.
Theo truyền thuyết, vào đêm ngày 5 tháng 12, con quỷ này sẽ ghé thăm từng nhà – giống như ông già Noel vậy. Tuy nhiên, thay vì tặng quà và kẹo cho trẻ em, Krampus sẽ dùng gậy đánh những đứa trẻ hư.
Thậm chí, hắn sẽ nhốt chúng vào bao tải rồi ném xuống suối, hay đơn giản hơn là… mang chúng thẳng xuống địa ngục.
Vì vậy vào ngày này, người dân ở Áo và một số nước châu Âu sẽ cải trang thành quỷ Krampus và tham gia vào cuộc đua Krampuslauf .
Họ thường đeo mặt nạ gỗ chạm khắc, chuông, vòng cổ và trang phục Krampus được thiết kế cầu kỳ để chạy đua khắp thị trấn.
Điểm đặc biệt của cuộc đua này là họ còn có quyền… đánh bại khán giả. Giống như hình ảnh Krampus đánh trẻ em bằng cành bạch dương, những người tham gia lễ hội vào ngày này cũng có thể làm điều tương tự. Chúng thường nhắm vào chân và đùi, nạn nhân chủ yếu là thanh thiếu niên.
Và vì tinh thần của lễ hội, những vết bầm tím, bồn chồn mà người xem phải chịu đựng đều có thể được tha thứ.
Một truyền thống khác ở Styria (một bang ở đông nam nước Áo) vẫn được duy trì cho đến ngày nay là người đóng giả Krampus sẽ đến từng nhà với những cành bạch dương sơn vàng để tặng cho trẻ em.
Các gia đình sẽ treo cành cây này lên tường trong năm tới để “nhắc nhở” con cái phải ngoan ngoãn nếu không muốn bị Krampus đánh đập.
Ngày nay, chiếc mặt nạ gỗ dùng trong các cuộc đua Krampus được coi là một sản phẩm nghệ thuật truyền thống đáng được bảo tồn. Chúng thường được chạm khắc thủ công tỉ mỉ và đều có những họa tiết độc đáo khác nhau.
Ở hai thành phố Kitzbuhel và Stallhofen ở Áo và Đức, có một bảo tàng dành riêng cho Krampus. Ở đây trưng bày những bộ trang phục cổ xưa và mặt nạ được sử dụng trong phong tục kỷ niệm ngày lễ này.
Krampus là một trong những nhân vật mang tính biểu tượng có ý nghĩa to lớn đối với nhiều nước châu Âu. Và hiện nay, loài quỷ này ngày càng được biết đến nhiều hơn ở Mỹ và Châu Á. Nó giống như một “món ăn khác biệt” dành cho những ai đã chán tinh thần “hưởng thụ” của mùa lễ hội.
Ác quỷ Krampus đối lập với ông già Noel , người có nhiệm vụ đánh đập và trừng phạt mọi đứa trẻ hư. Khi Krampus phát hiện ra những đứa trẻ hư, hắn sẽ cho chúng vào túi và mang về hang ổ của hắn. Ở đó anh ta sẽ thực hiện nhiều hình phạt đáng sợ. Chính vì thế mà bất kỳ đứa trẻ nào cũng sợ Krampus nên phải ngoan ngoãn hơn.
6. Yêu tinh Gryla
Truyền thuyết Iceland kể rằng Gryla là một nữ yêu tinh sống trên núi. Nhân vật độc ác này có móng guốc, sừng, 13 cái đuôi, chiếc mũi to và đầy mụn.
Nguồn gốc của Gryla bắt nguồn từ thời ngoại giáo và sau đó biến thành một nhân vật nhằm hù dọa trẻ em. Vào đêm Giáng sinh, Gryla đến thăm các thị trấn và thành phố từ trên núi, tìm kiếm và bắt những đứa trẻ nghịch ngợm. Sau đó, con yêu tinh quay trở lại hang động với một chiếc túi nhồi đầy những đứa trẻ đang khóc, luộc chúng và ăn chúng.
7. Hans Trapp
Hans Trapp là một nhân vật trong văn hóa dân gian Giáng sinh của vùng Alsace và Lorraine, Pháp. Truyền thuyết kể rằng Trapp là một kẻ giàu có, tham lam và độc ác, tôn thờ Satan và bị trục xuất khỏi Giáo hội Công giáo. Anh ta bị đày vào rừng, cải trang thành bù nhìn rơm quấn quần áo để săn trẻ em. Anh ta sẽ xuất hiện vào tháng 12 trước lễ Giáng sinh, đe dọa những đứa trẻ hư và mang quà cho những đứa trẻ ngoan.
Nhân vật này có nhiều điểm tương đồng với các quái vật khác như Belsnickel (Tây Nam nước Đức), Houseker (Luxembourg), Knecht Ruprecht (Đức), Krampus (Tyrol, Alto Adige và Trentino), Père Fouettard (các vùng khác của Pháp), Schmutzli (Thụy Sĩ) , Piet (Hà Lan),…
8. Père Fouettard
Truyền thuyết Pháp kể về Père Fouettard là một tên đồ tể độc ác thèm ăn thịt trẻ em. Anh ta hoặc vợ anh ta đã dụ ba cậu bé vào tiệm thịt của mình để giết, chặt xác và ướp chúng. Thánh Nicholas đến giải cứu, hồi sinh các cậu bé và giành quyền giám hộ người bán thịt. Người đồ tể bị giam cầm trở thành Père Fouettard, người hầu của Thánh Nicholas, người có nhiệm vụ trừng phạt những đứa trẻ hư vào Ngày Thánh Nicholas.
9. Những chàng trai Yule
Yule Lads, còn được gọi là Jólasveinar, là 13 quỷ lùn Iceland, mỗi tên có một cái tên và tính cách riêng. Thời xa xưa, chúng trộm cắp mọi thứ và gây rắc rối vào dịp Giáng sinh nên ma quỷ thường dọa nạt trẻ em và hành xử giống như con mèo Giáng sinh. Tuy nhiên, kể từ thế kỷ XX, những con quỷ này ở Na Uy đã mang quà đến cho những đứa trẻ ngoan. Chúng có thể hung dữ và đáng sợ với những đứa trẻ hư và tốt bụng với những cậu bé và cô bé ngoan ngoãn.
10. Mari Lwyd
Quỷ đầu ngựa (xứ Wales) thường mặc áo choàng dài và theo sau là một nhóm người tụng kinh, tạo nên bầu không khí ma quái. Đây là nhân vật thường xuất hiện vào đêm giao thừa.
11. Kallikantzari
Đây là những yêu tinh thường sống dưới lòng đất và chọn thời điểm khoảng 12 ngày trước lễ Giáng sinh để xuất hiện, làm xáo trộn cuộc sống yên bình của mọi người.
Ở Hy Lạp, người ta luôn có quan niệm thế giới dưới lòng đất thực sự tồn tại và có một loại cây được mệnh danh là “cây chết” – tên là Kallikantzari.
Cái cây này có thể vươn cành lên trên mặt đất và mang đi những người mà nó muốn đến thế giới của nó, không bao giờ quay trở lại nữa.
- “Nụ hôn dưới cây tầm gửi” vào dịp Giáng sinh: phong tục này bắt nguồn từ đâu và có ý nghĩa gì?
- Kỳ lạ người Nhật ăn Giáng sinh bằng gà rán KFC
- Những phong tục Giáng sinh kỳ lạ nhất thế giới
