Tư duy lập trình là gì? 8 Mẹo rèn luyện tư duy lập trình hiệu quả

Hiện nay, tư duy lập trình hiện nay là cần thiết đối với một lập trình viên bởi ứng dụng công nghệ phần lớn đều sử dụng đến lập trình. Nhiều doanh nghiệp hiện vẫn đang nỗ lực đào tạo các lập trình viên của mình giúp họ có một tư duy lập trình tốt và áp dụng sao cho hiệu quả nhất. Vậy để rèn tư duy lập trình hiệu quả cần những mẹo nào? Hãy cùng mình tìm hiểu trong bài viết bên dưới nhé!

I. Tìm hiểu về tư duy lập trình

1. Tư duy lập trình là gì?

Tư duy lập trình chính là quá trình mà một lập trình viên sử dụng để đưa ra cách giải quyết tốt nhất cho những vấn đề trong việc lập trình. Cụ thể hơn, họ sẽ áp dụng tư duy, suy nghĩ của bản thân để đánh giá và đưa ra giải pháp. Sau đó, họ sẽ đề ra những cách thức khác nhau để vận hành và đưa vào lập trình. 

2. Lợi ích của tư duy lập trình

Trong công việc: đối với một lập trình viên, việc sử dụng tư duy được xem như bắt buộc nếu muốn công việc trở nên thuận lợi, dễ dàng hơn. Ngoài ra, những cách tư duy tốt khi bắt đầu một dự án lập trình sẽ hạn chế được rủi ro, giảm thiểu thời gian cũng như công sức cho công việc. 

Tư duy lập trình không chỉ áp dụng trong mỗi công việc mà còn cả ở đời sống. Những kỹ năng tư duy khi lập trình sẽ giúp bạn biết cách lập kế hoạch cụ thể trước khi làm một việc gì đó. Ngoài ra còn giúp bạn rèn luyện khả năng phán đoán, ra quyết định một cách có logic dựa trên những tình huống khác nhau trong cuộc sống.

II. Dấu hiệu nhận biết bạn đang thiếu khả năng tư duy lập trình

1. Không nắm vững kiến thức về lập trình

Bất cứ công việc nào nếu muốn hoàn thành được tốt cần có kiến thức nền tảng. Ngành lập trình cũng vậy, việc hổng kiến thức là một trong những biểu hiện quan trọng nhất của thiếu tư duy lập trình. Để có thể áp dụng tư duy lập trình khi lập kế hoạch làm việc, bạn cần biết những thứ mình phải làm, hiểu được những lỗi hay vấn đề có thể gặp phải. Nếu không làm được việc này, sẽ rất khó để các lập trình viên có thể hoàn thành công việc được giao cũng như không biết cách khắc phục. 

2. Không tự nhận ra lỗi, tìm cách tránh né

Việc gặp phải lỗi khi lập trình là điều hết sức bình thường. Đây là công việc rất phức tạp với nhiều bước khác nhau cũng như đòi hỏi tư duy tốt, lượng kiến thức lớn và kinh nghiệm cao. Bởi vậy, khi gặp phải vấn đề trong quá trình làm việc, hãy tự tin nhận khuyết điểm để có thể biết cách khắc phục và không lặp lại lỗi sai đó nữa. Nếu như tìm cách tránh né, bạn có thể sẽ lặp lại những lỗi đó và tư duy cũng sẽ bị diễn biến theo lối mòn, ảnh hưởng xấu đến khả năng phát triển kỹ năng lập trình.  

3. Nghĩ rằng kiến thức lập trình của mình đã đủ

Lượng kiến thức mà bạn phải học sẽ cần được làm mới và tiếp thu một cách thường xuyên mỗi ngày bởi sự phát triển và cải tiến liên tục của ngành công nghệ. Do đó, một lập trình viên không được phép cho rằng kiến thức mình có là đã đủ và không cần học thêm. Điều này sẽ khiến họ bị thụt lùi so với người khác và rất khó để làm việc về lâu dài. 

4. Không thích làm việc nhóm

Nghề lập trình luôn có khối lượng làm việc rất lớn. Điều này đòi hỏi cần phải có những nhóm khác nhau để hoàn thành những dự án được giao. Cũng vì thế, để hoàn thành tốt công việc cũng như cải thiện khả năng tư duy, một lập trình viên cần rèn luyện cả khả năng giao tiếp. Khi nhiều người cùng làm việc với nhau, bạn có thể học hỏi và trao đổi kinh nghiệm với họ, từ đó có thể phát triển bản thân trong nhiều khía cạnh. 

Tìm việc làm, việc làm lập trình viên có thể bạn quan tâm:

– Nhân viên IT Siêu thị (IT helpdesk)

– Frontend Developer (ASP.NETcore/C#;ReactJS)

– Java Backend Developer

III. 8 Cách rèn luyện và cải thiện tư duy lập trình

1. Bổ sung kiến thức nền tảng về lập trình

Kiến thức nền tảng là một yếu tố quan trọng trong việc lập trình. Do đó, việc đầu tiên khi muốn rèn luyện và cải thiện tư duy lập trình chính là trau dồi thêm càng nhiều kiến thức càng tốt. Việc học hỏi và tiếp thu thông tin sẽ giúp bạn rèn luyện trí nhớ và sự tự tin khi giải quyết các vấn đề và đưa ra lựa chọn một cách hợp lý nhất.

2. Luyện tập giải bài toán thuật toán

Nhiều lập trình viên thường sẽ cảm thấy không thoải mái, sợ sệt khi gặp phải những thuật toán khó và không biết cách giải. Do đó, việc luyện tập và tìm cách giải những thuật toán khó khi gặp phải sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm cũng như kiến thức trong việc tư duy lập trình. Nếu bạn học một cách thường xuyên, công việc có thể trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn.

3. Cập nhật xu hướng, kiến thức công nghệ thông tin mới

Công nghệ luôn luôn cập nhật và thay đổi hàng ngày, việc làm mới và tiếp thu những kiến thức, xu thế mới của ngành lập trình sẽ khiến bạn luôn có cảm hứng làm việc. Từ đó dần dần hình thành thói quen thay đổi tư duy lập trình một cách liên tục để có thể hoàn thành những công việc mới một cách hiệu quả và sáng tạo. 

4. Học cách tự tìm và khắc phục lỗi sản phẩm lập trình của chính mình

Bên cạnh việc học tập những kiến thức mới, đôi khi những lập trình viên có thể xem lại những sản phẩm của chính mình để có thể tìm ra những lỗi trong đó và khắc phục chúng. Điều này sẽ giúp bạn ghi nhớ tốt hơn những sai lầm mình hay mắc phải, từ đó cải thiện hiệu quả làm việc của bản thân.

5. Chơi các trò chơi tư duy

Các trò chơi tư duy hiện nay cũng giúp ích rất lớn cho việc rèn luyện khả năng tư duy lập trình. Nếu như chỉ dồn hoàn toàn thời gian vào việc lập trình đôi khi khiến cho bạn trở nên chán nản công việc, từ đó ảnh hưởng đến sự nhanh nhạy và sáng tạo của bản thân. Chính vì vậy, cách tốt nhất lúc này là tham gia chơi các trò chơi giúp cải thiện tư duy. Đây vừa là cách để giải trí cũng như là cách để bạn duy trì được sự sáng tạo và hứng khởi khi làm lập trình. 

6. Cải thiện tư duy lập trình nhờ làm việc nhóm

Như đã nói ở trên, kỹ năng làm việc nhóm sẽ giúp ích rất lớn trong việc cải thiện tư duy lập trình. Khi bạn tiếp xúc với nhiều người đang làm cùng dự án, những vấn đề bạn gặp phải cũng như khó khăn thì đều có thể khắc phục tốt hơn bằng cách tiếp thu từ người khác. Học hỏi từ những người trong nhóm còn giúp bạn thoát khỏi tư duy lối mòn từ đó luôn đổi mới và sáng tạo hơn trong công việc. 

7. Luôn suy nghĩ, lập kế hoạch trước khi làm việc

Trước khi làm một dự án nào đó, bạn thường sẽ dùng tư duy lập trình của mình để đưa ra quá trình tốt và hiệu quả nhất. Do đó, nếu thường xuyên tư duy và đề ra những kế hoạch khác nhau sẽ giúp bạn nhanh nhạy hơn khi được giao một dự án mới, qua đó cải thiện cách làm việc và chất lượng của chúng. 

8. Tập cách gỡ lỗi nhanh hơn với debug

Duy trì việc học cách debug sẽ giúp bạn gỡ lỗi nhanh hơn khi lập trình. Lý do bởi khi debug, bạn cần phải sử dụng nhiều công cụ và cách thức khác nhau để giải quyết lỗi. Ngoài ra việc này cũng cải thiện khả năng phán đoán và đưa ra được những cách để tránh mắc lỗi trong quá trình làm việc.  

IV. Sách rèn luyện cách tư duy lập trình

Ngoài những mẹo kể trên, để nâng cao tư duy lập trình của bản thân, bạn có thể đọc những cuốn sách phù hợp và liên quan đến tư duy lập trình.

– The Clean Coder: đây là cuốn sách được viết bởi Robert C. Martin về việc hướng dẫn các lập trình viên cách việc nhóm và quản lí thời gian hiệu quả. Cùng với đó là phân tích về  các vấn đề liên quan tới công việc lập trình như: ứng xử trong nghề, cách giải quyết vấn đề và xung đột,…

– The Pragmatic Programmer: Hunt và Andrew là hai tác giả đã chắp bút và xuất bản cuốn sách này vào tháng 10 năm 1999. Cuốn sách là chia sẻ của hai tác giả về kiến thức trong nhiều ngôn ngữ lập trình khác nhau. Từ đó giúp người đọc nâng cao hiệu suất và hiệu quả của công việc. 

Xem thêm:

– Bộ câu hỏi phỏng vấn lập trình viên thường gặp khi xin việc

– Web Developer là gì? Mô tả công việc của một Web Developer

– Database là gì? Tầm quan trọng của database trong ngành IT

Hy vọng sau khi đọc bài viết này, bạn sẽ có thêm thông tin về tư duy lập trình và các mẹo rèn luyện tư duy lập trình hiệu quả. Chúc bạn luôn thành công trong công việc lẫn cuộc sống!