Vì sao người Nhật không còn "mặn mà" với cơm mà chuyển dần sang bánh mì?

Nhà hàng Yoshinoya ở Osaka (Nhật Bản) luôn tấp nập thực khách. Thực khách kéo đến đây đông đến mức chỉ cần ai ăn xong rời khỏi bàn là lập tức có người khác vào thế chỗ. Món chính mà thực khách gọi là gyudon (cơm bò) nên nhân viên phục vụ không phải mất quá nhiều thời gian để soạn order cho khách.

Một suất cơm bò ở đây sẽ bao gồm thịt bò, hành tây tẩm gia vị, cơm và các món ăn kèm như bắp cải muối, súp miso. Tất cả chỉ với 632 yên (hơn 107.000 VNĐ).

Gyudon là lựa chọn hàng đầu của dân văn phòng – những người có quỹ thời gian và ngân sách eo hẹp, kể cả sau khi chuỗi nhà hàng Yoshinoya tăng giá các món ăn vào năm 2021, họ vẫn tìm đến gyudon.

Nhưng có một thực tế đang diễn ra ở Nhật Bản: Người Nhật đang ăn ít cơm hơn bao giờ hết. Gyudon vì thế không còn phổ biến như trước.

Những người theo chế độ ăn washoku (văn hóa ẩm thực truyền thống của Nhật Bản) thuần túy đã bày tỏ lo ngại về xu hướng này. Do đó, cách nhà hàng không xa, một tác phẩm điêu khắc hạt gạo khổng lồ đã được dựng lên để nhắc nhở mọi người về lịch sử lâu đời gắn liền với cây lúa của đất nước.

Sự suy giảm gạo ở Nhật Bản

Dojima là trung tâm trao đổi và buôn bán lúa gạo của Nhật Bản vào thế kỷ 18 và 19. Đó là thời kỳ thịnh vượng chưa từng có của các nhà môi giới. Tuy nhiên, mặt hàng thực phẩm này đã mất dần vị thế do suy giảm dân số, lối sống thay đổi và sự đa dạng ẩm thực dẫn đến khẩu vị thay đổi.

Theo Bộ Nông nghiệp Nhật Bản, mức tiêu thụ gạo hàng năm trên toàn quốc đạt đỉnh vào năm 1962, khi trung bình mỗi người dân tiêu thụ 118kg gạo, tương đương hơn 5 bát cơm mỗi ngày. Đến năm 2020, mức tiêu thụ trung bình sẽ giảm hơn một nửa – chỉ còn khoảng 51kg. Đặc biệt, năm 2011, lần đầu tiên trong lịch sử, các hộ gia đình Nhật Bản chi tiêu cho bánh mì nhiều hơn gạo.

Hiện tượng kome banare (hạt gạo nghỉ hưu), xuất hiện trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, khi người Nhật chuyển sang tiêu thụ nhiều sản phẩm làm từ lúa mì hơn, như bánh mì và mì ống.

Thời hậu chiến, các gia đình không có nhiều sự lựa chọn về lương thực và gia đình nhiều thế hệ vẫn chiếm đa số nên cơm vẫn là thực phẩm được ưu tiên. Nhưng sự gia tăng của gia đình hạt nhân (gia đình gồm cha mẹ và con cái) cùng với áp lực cuộc sống khiến nhiều người lựa chọn thực phẩm tiện lợi thay vì các món ăn truyền thống. Bữa sáng điển hình của người Nhật bao gồm cơm, cá nướng, súp miso và dưa chua, đã dần được thay thế bằng những món ăn đơn giản hơn như bánh mì nướng và trứng luộc.

Theo một cuộc khảo sát gần đây của nhà phân phối gạo Makino, 84,8% người được hỏi cho biết họ ăn cơm hàng ngày, nhưng trong số đó, 68,1% chỉ ăn cơm một lần trong ngày.

Nanami Mochida, một giáo viên gần Tokyo, cho biết: “Ăn bánh mì sẽ tiện lợi hơn nhiều, đặc biệt là vào buổi sáng. Chuẩn bị một bữa sáng truyền thống của Nhật Bản mất rất nhiều thời gian. Bạn cần vo gạo, sau đó nấu cơm bằng nồi cơm điện mất từ 30 phút đến 1 tiếng.”

Khu phố Fukushima của Osaka từng có hơn 50 cửa hàng gạo nhưng giờ chỉ còn lại 5 cửa hàng. Chủ một quán cơm cho biết: “ Món ăn bây giờ nhiều món quá, người ta không còn nghĩ đến cơm nữa. Ngay cả những người thích nấu ăn cũng thấy cơm đơn điệu, chỉ có một cách nấu. Nhưng trên thực tế, có nhiều cách chế biến rất ngon.”

Yukari Sakamoto, tác giả cuốn sách Food Sake Tokyo, cho biết: “Chất lượng bánh mì và số lượng cửa hàng bánh mì ngày càng tăng khiến việc mua bánh mì trở nên dễ dàng hơn. Còn gạo thì không rẻ nên nhiều người sẽ chọn bánh mì hoặc mì”.

Với mức tiêu thụ đang giảm dần, các nhà sản xuất đang nỗ lực nhắm đến các thị trường nước ngoài để khai thác cơn sốt thực phẩm Nhật Bản trên toàn cầu. Xuất khẩu gạo của Nhật Bản đã tăng từ 4.515 tấn năm 2014 lên 22.833 tấn năm 2021, tăng gấp 5 lần trong 7 năm, với 1/3 sản lượng là sang Hong Kong (Trung Quốc).

Tuy nhiên, xuất khẩu vẫn chiếm chưa đến 0,5% sản lượng gạo nội địa của Nhật Bản nên các hợp tác xã nông nghiệp vẫn đang khuyến khích các nhà hàng phục vụ nhiều donburi (cơm bát Nhật Bản).

Nguồn: Guardian

Chia sẻ