Nhiều người nghĩ rằng khi thời tiết nóng nực, ở trong bóng râm sẽ tránh bị cháy nắng .
Trên thực tế, điều đó không hoàn toàn đúng. Các tia UV từ Mặt trời vẫn có thể bị mặt đất phản xạ và chiếu vào chúng ta hoặc khuếch tán vào bầu khí quyển.
Do đó, khi cường độ tia cực tím cao, đứng dưới bóng cây hoặc dùng ô vẫn có thể bị cháy nắng .
Về lâu dài, cháy nắng thường xuyên làm tăng nguy cơ ung thư da của một người.
Để hiểu điều này, trước tiên chúng ta cần biết tia nắng mặt trời hoạt động như thế nào.
Mặt đất vẫn có thể phản chiếu tia nắng ngay cả khi chúng ta tránh nắng dưới bóng râm (Ảnh minh họa: Nguyễn Hải).
Mặt trời cách Trái đất hơn 150 triệu km, nó liên tục phát ra các loại tia khác nhau bao gồm tia hồng ngoại, tia UVA, UVB, UVC, tia X, tia gamma và cả sóng vô tuyến.
Đặc biệt , tia UVC, tia X và tia gamma sẽ bị tầng ozon nằm cách Trái đất 30km hấp thụ và đóng vai trò như một tấm lá chắn giúp bảo vệ môi trường, khí hậu và các sinh vật sống.
Tuy nhiên, các bức xạ còn lại vẫn có thể xuyên qua lớp bảo vệ này và đến được với chúng ta.
Sóng vô tuyến đến hành tinh của chúng ta là vô hại nhưng tia hồng ngoại, UVA và UVB sẽ gây hại cho làn da của cơ thể.
Cụ thể, tia hồng ngoại tác động sâu vào da và cho chúng ta cảm giác ấm nóng, tia UVA tác động đến lớp hạ bì, đẩy nhanh quá trình lão hóa và hình thành nếp nhăn trên da.
Cuối cùng là tia UVB , chúng xâm nhập sâu hơn vào lớp biểu bì khiến da bị rám nắng (một phản ứng tự nhiên giúp bảo vệ da của cơ thể) hoặc cháy nắng.
Mặt đất phản chiếu tia UV
Chúng ta thường tránh nắng bằng cách đứng dưới gốc cây hoặc dùng ô.
Phương pháp này có thể tránh được các tia trực tiếp do Mặt trời tạo ra. Nhưng mặt đất, đường xá,… sẽ phản xạ một lượng lớn tia cực tím, sau đó khuếch tán vào bầu khí quyển.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), một số bề mặt có thể phản xạ tia cực tím như cỏ, đất và nước, tất cả đều phản xạ dưới 10% bức xạ tia cực tím.
Trong khi, con số này đối với cát là 15% và xốp là 25%.
Đặc biệt, bề mặt băng tuyết có thể làm con người tiếp xúc nhiều hơn với tia cực tím.
Điều này được chứng minh bằng các trường hợp người trượt tuyết bị mù tuyết (tên khoa học: photokeratite), một dạng bỏng võng mạc.
Về nguyên tắc, sự hiện diện của những đám mây lớn trên bầu trời sẽ hạn chế tác động của tia cực tím đến chúng ta, nhưng nó (những đám mây) chỉ có thể làm giảm điều này.
Ngoài ra, một số đám mây mịn có thể làm tăng cường độ tia cực tím bằng cách phân tán chúng.
Vì vậy, chúng ta không thể chủ quan mà vẫn phải bảo vệ cơ thể như dùng kem chống nắng khi ra ngoài, kể cả trong điều kiện thời tiết râm mát.
Hay cửa sổ của các tòa nhà phải được trang bị kính lọc tia UVB và UVA vì việc chúng ta tiếp xúc với các tia này có thể gây ung thư da.
Tại sao chúng ta bị cháy nắng và chúng nguy hiểm như thế nào?
Lưu ý rằng chúng ta bị rám nắng và bị cháy nắng là hoàn toàn khác nhau . Rám nắng là phản ứng bảo vệ tự nhiên của cơ thể, hình thành khi chúng ta tiếp xúc với tia nắng mặt trời.
Các tế bào hắc tố sau đó được kích hoạt để chống lại các đột biến DNA này bằng cách giải phóng nhiều hắc tố hơn, tạo thành một lớp bảo vệ DNA dễ bị tổn thương bên trong tế bào da, khiến da bị sẫm màu.
Trong khi, cháy nắng là một dạng viêm nhiễm khi chúng ta tiếp xúc nhiều giờ và thường xuyên với tia nắng mặt trời, có thể dẫn đến hình thành mụn nước.
Sau một vài ngày, vết cháy nắng sẽ mờ dần, nhưng nó có thể để lại những dấu vết không thể xóa nhòa.
Đáng chú ý, khi Mặt trời chiếu vào da chúng ta, các tia bức xạ sẽ đi đến các tế bào và có thể gây tổn thương da.
Enzyme với đặc tính xúc tác có nhiệm vụ sửa chữa những vùng da bị tổn thương trên cơ thể nhưng không bao giờ có thể chữa khỏi hoàn toàn.
Ngoài ra, cháy nắng càng tái phát, DNA càng bị ảnh hưởng, các tế bào đọc DNA sẽ nhân lên tạo ra các tế bào khiếm khuyết, về lâu dài có khả năng gây ung thư da.
- Tại sao người châu Á chỉ có 204 xương trong khi người châu Âu và châu Mỹ có 206?
- Tại sao bất cứ ai đến Tử Cấm Thành đều phải rời đi trước 5 giờ chiều?
- Tại sao khủng long bạo chúa có hai chi trước rất nhỏ?
