Một trong những tuyến giao thông đường bộ quan trọng của Hà Nội là Vành đai 1. Tuyến đường này chạy vòng quanh khu vực nội thành, bao bọc thủ đô. Đó là dự án Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu – Voi Phục. Vành đai 1 dài hơn 2,2km, mặt cắt ngang 50m. Nếu hoàn thành, dự án này sẽ góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế – xã hội, đánh dấu bước ngoặt phát triển kinh tế đô thị Hà Nội.
Tổng mức đầu tư dự án Vành đai 1 gần 7.800 tỷ đồng từ ngân sách thành phố, trong đó chi phí giải phóng mặt bằng 6.400 tỷ đồng, làm đường 627 tỷ đồng. Dự án được phê duyệt từ tháng 12/2017, dự kiến hoàn thành vào năm 2020 nhưng đến nay vẫn chưa hoàn thành.
Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến Vành đai 1 chưa hoàn thành là vướng mắc trong giải phóng mặt bằng. Có 2.017 hộ phải nhường đất làm đường nhưng đến năm 2023 còn 442 hộ chưa đồng ý đo đạc. 139 hộ dân nằm giữa Đê La Thành và đường Vành đai 1 đoạn Hoàng Cầu – Láng Hạ, các hộ dân giáp trụ sở Đài Truyền hình Việt Nam nhiều năm liên tục kiến nghị quy hoạch.
Về chi phí giải phóng mặt bằng đường Vành đai 1, con số tăng dần theo thời gian. Tháng 2/2008, đường vành đai 1 đoạn Kim Liên – Xã Đàn thông xe. Tuyến đường này có chiều dài 550m, tổng mức đầu tư 773 tỷ đồng. Con đường này sau đó đạt danh hiệu “đắt nhất hành tinh” khi có chi phí trung bình là 1,41 tỷ đồng/km.
Nhưng 3 năm sau, đoạn Ô Chợ Dừa – Hoàng Cầu dài 547m được khánh thành với tổng kinh phí khoảng 800 tỷ đồng. Như vậy, 1km đường ở đây trị giá 1,5 tỷ đồng.
Tháng 7/2016, thông xe đường Ô Đông Mác – Nguyễn Khoái với chiều dài 570m, tổng kinh phí 1.139 tỷ đồng. Chi phí để hoàn thành 1 km hiện là 2 tỷ đồng.
Giờ đây, vành đai 1 có đoạn Hoàng Cầu – Voi Phục chưa thể hoàn thành vì vướng giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư. Đoạn đường này hiện đã phá kỷ lục về tổng kinh phí đầu tư trên mỗi km đường. Dự kiến, mỗi m đường tại đây có giá 3,44 tỷ đồng. Với con số khổng lồ như vậy, không ngạc nhiên khi dự án đường vành đai 1 nhận danh hiệu “con đường đắt nhất hành tinh”.
Theo TS Phan Lê Bình (chuyên gia giao thông), các dự án vành đai thường mất nhiều thời gian để đóng hoàn toàn, trung bình 10-20 năm. Các thành phố lớn ở Trung Quốc, Pháp hay Đức cũng phải mất vài chục năm mới đóng các đường vành đai.
